ارائه دسته‌بندی جامع از عوامل کلیدی مؤثر در استقرار مدیریت دانش سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسندگان

1 استادیار دانشکده معارف اسلامی و مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادق علیه السلام

2 کارشناس‌ارشد معارف اسلامی و مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

در جهان امروز که تولید کالا‌ها و ارائه خدمات بشدت دانش‌مدار شده‌‌اند، دانش دارایی کلیدی برای کسب مزیت رقابتی به شمار می‌رود و مدیریت دانش سازمانی یکی از مهمترین عوامل موفقیت شرکتها در شرایط رقابتی و عصر اطلاعات است. باید اذعان کردکه تبیین نظری از جایگاه مدیریت دانش، الزاماً به معنی توفیق مدیریت دانش نخواهد بود. اگر چه مدیریت دانش در نگاه اول مجموعه‌ای از ابزارها یا فرایند مدیریتی روشن و مشخص است اما پیاده­سازی (استقرار) و استفاده اثربخش از آن مهم و پیچیده است که به کارگیری آن منجر به بهبود عملکرد و فرایندها می­شود. استفاده مؤثر از مدیریت دانش، مستلزم فهم و شناخت دقیق مباحث مربوط به فرایند مدیریت دانش و مهمترین مرحله این فرایند یعنی استقرار و پیاده‌سازی آن و شناخت مؤلفه‌های کلیدی به‌منظور استقرار مدیریت دانش است. غالباً در پژوهشهای مختلف صرفاً برخی از عوامل اصلی به‌منظور استقرار مدیریت دانش، معرفی شده است و در برخی دیگر به برخی از زیر مؤلفه‌ها نیز اشاره شده است اما هیچ پژوهشی به معرفی جامعی از کلیه عوامل مؤثر در استقرار مدیریت دانش و زیر مؤلفه‌های مربوطه نپرداخته است. لذا در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون به شناسه­گذاری عوامل اشاره شده (مضامین پایه) در پژوهشهای مختلف در این حوزه پرداخته و پس از آن مقوله‌های اصلی (مضامین فراگیر) و زیر مؤلفه‌های هر یک (مضامین سازماندهنده) استخراج و نگاشت نهایی مؤلفه­های مؤثر ترسیم گردیده است. تلاش محقق بر این بوده است که مؤلفه­های استخراجی از جامعیت کافی برخوردار باشد. یافته‌های این پژوهش حاکی است که به منظور استقرار مدیریت دانش باید هفت عامل فرهنگ سازمانی، مدیریت منابع انسانی، ساختار و مؤلفه‌های سازمانی، فناوری اطلاعات، مؤلفه‌ها و فرایندهای مدیریت دانش، راهبردها و چشم‌اندازها و مؤلفه‌های محیطی و زیر مؤلفه‌های شناسایی شده هر یک را مورد توجه قرار داد و به کار بست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Providing a Comprehensive Classification of Key Effective Factors in Establishing Organizational Knowledge Management

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Razini 1
  • Milad Sina 2
1 Assistant professor at the Islamic knowledge and industrial management, Imam Sadegh University
2 master of Islamic knowledge and industrial management, Imam Sadegh University
چکیده [English]

Knowledge plays a key role in gaining competitive advantage in today's world of manufacturing goods and providing highly qualified services. Furthermore, management of organizational knowledge is a key factor in the success of companies in a competitive and information era. It should be noted that theoretical explanation of the position of knowledge management does not necessarily indicate successful knowledge management. Although knowledge management seems to contain a clear set of tools or management processes in the beginning, its implementation and establishment are important and complex, and their application results in improved performance and processes. Effective use of knowledge management requires the understanding and constructing the issues related to the knowledge management process the most important stage of which are establishment and implementation, as well as the identification of key components for the establishment of knowledge management. Often, in various researches only some of the main factors for the establishment of knowledge management are introduced. In some other cases, only some of the subcomponents have been mentioned. None of the researches has provided a comprehensive coverage of all the factors affecting the establishment of knowledge management and the relevant subcomponents. . This research, however, is intended to codify the main factors (basic themes) in various researches in this field, then the main categories (general themes) and the subcomponents of each (organizing themes) are extracted and mapped by employing thematic analysis. Then, the final design of the effective components are drawn. The researchers have tried to certify that the identified components are sufficiently comprehensive. The findings of this research indicated that in order to establish knowledge management, seven factors of organizational culture, human resource management, organizational structure and components, information technology, knowledge management components and processes, strategies and vision and environmental components and sub-components must be considered profoundly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge management
  • key factors of establishment

مراجع

  • آتشک، محمد، ماه‌زاده، پریسا، 1388، روش‌شناسی فرایند مدل‌های استقرار مدیریت دانش به منظور ارائه روشی تلفیقی، دومین همایش مدیریت دانش و علوم اطلاعات: پیوندها و برهم کنش‌ها، صص 419-447.
  • الهیاری فرد، نجف، عباسی، رسول،1390، بررسی الگوی مناسب ساختار سازمانی شرکت‌های دانش‌بنیان، فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، دورة هشتم، شمارة 29، صص 47- 54.
  • بختیاری, حسین، ۱۳۸۸، ضرورت و اهمیت مدیریت دانش در عصر اطلاعات، انتشارات بوم سازه، اولین کنفرانس مدیریت اجرایی، تهران.
  •  پورابراهیمی، علیرضا، میرزنده دل، مرجان، طلوعی اشلقی، عباس، 1391، مدیریت دانش در پارک‌های علم و فناوری، ماهنامه وب، سال سیزدهم، شماره 144.
  • تقدسی، روناک، شعبانیان، مهرداد، تقدسی، مرضیه، ۱۳۹۴، بلوغ مدیریت دانش در شرکتهای دانش‌بنیان (مطالعه موردی: شرکتهای دانش‌بنیان در استان همدان)، هشتمین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت دانش، تهران.
  • جعفری مصطفی, اخوان پیمان, مرتضایی اشرف، 1388، مقایسه مدل‌های مدیریت دانش و ارائه یک مدل ترکیبی، مدیریت فردا، دوره 8، شماره 21، صص 15-24.
  • حسن زاده، محمد، 1386، مدیریت دانش، مفاهیم و  زیر ساخت‌ها، نشر کتابدار، تهران.
  • رازینی, روح الله و کریم ابراهیمی، ۱۳۹۴، نقد و بررسی چارچوب‌های پیاده‌سازی کنترل فرآیند آماری (SPC)  و ارائه الگوی ترکیبی برای سازمان‌های ایرانی، دومین کنفرانس بین‌المللی ابزار و تکنیک‌های مدیریت، تهران.
  • ربیعی، علی، خواجوی، زینب، ۱۳۸۹، استقرار نظام مدیریت دانش و ارائه مدل کاربردی در شهرداری تهران، فصلنامه تخصصی رشد فناوری، دوره 6، شماره 24، صص 22-29.
  • ربیعی، علی، معالی، مهناز، 1388، ارائه مدل مفهومی جهت استقرار مدیریت دانش در سازمان‌های ایرانی (مطالعه موردی: شرکت پالایش نفت تهران و فراتحلیل در چند سازمان ایرانی)، مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سال سوم زمستان، شماره 9.
  • رحیمی قاضی کلایه، امیر، امیرافشاری، مهدی، رمضانی، علی، 1392، شناسایی و اولویت بندی عوامل کلیدی زیر ساخت به منظور استقرار نظام مدیریت دانش در سازمان‌های پروژه محور؛ بررسی موردی پروژه‌های پیمانکاری هولدینگ معدنکاری توسعه فدک ایرانیان، مطالعات کمی در مدیریت، دوره  4، شماره 1، صص 41-60.
  • رضایی، صادق، مصدقی نیک، فاطمه، زرانی، ساسان، 1394، نقش ICT در ارتباط با مدیریت دانش در دانشگاه علوم انتظامی امین، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال دهم، شمارة اول.
  • رضاییان، علی، احمدوند، علی‌محمد، تولایی، روح اله، 1388، بررسی الگوهای راهبرد مدیریت دانش و راهبرد دانش در سازمان‌ها، توسعه سازمانی پلیس، شماره6، صص 33-64.
  • سعیدا اردکانی سعید، کنجکاومنفرد، امیررضا، 1390، عوامل موثر بر موفقیت استقرار مدیریت دانش در موسسات آموزش عالی (مطالعه موردی: دانشگاه یزد)، کاوش‌های مدیریت بازرگانی، دوره 3، شماره 5، صص 136-158.
  • سوزنچی کاشانی، ابراهیم، زینالو، مهدی، 1394، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست علم و فناوری، سال هفتم، شماره 3، صص 23-38.
  • سهرابی، بابک، دارمی، هادی، ۱۳۸۸، مدیریت دانش: راهکارهای مشکلات جوامع یادگیرنده برخط، دومین همایش آموزش الکترونیک، تهران.
  • صلواتی، عادل، حق نظر، فرشته، 1388، بررسی تحلیلی عوامل زمینه ای موثر براستقرار سیستم مدیریت دانش در واحدهای ستادی شرکت ملی نفت ایران،  مدیریت بهره وری (فراسوی مدیریت)، دوره 3، شماره 10، صص 77-104.
  • طالبی، کامبیز، سلیمی ترکمانی، مهدی، 1390، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل اساسی موفقیت در پیاده‌سازی مدیریت دانش در کسب وکارهای کوچک و متوسط؛ (مطالعه موردی: شرکت‌های قطعه‌سازی فعال ایران خودرو)، نشریه کار و جامعه، شماره 134.
  • طبرسا، غلامعلی، اورمزدی، نوشین، 1387، تبیین و سنجش عوامل زمینه‌ای‌ برای استقرار مدیریت دانش: مطالعه موردی در شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران -منطقه تهران، چشم انداز مدیریت، شماره 26.
  • عابدی جعفری، حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن و شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی. فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، صص 151-198.
  • عباسی, زهره، ۱۳۸۶، مروری بر مدل‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش در سازمان‌ها، اولین کنفرانس ملی مدیریت دانش، تهران، موسسه اطلاع‌رسانی نفت، گاز و پتروشیمی، موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
  • عطوفی نجف آبادی، مریم، بنی هاشمی، سیدعلی، 1392، ارائه مدل استقرار مدیریت دانش در صنایع کشور بر اساس فاکتورهای زمینه‌ای، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت دولتی، دوره 5، شماره 2، صص 55-72.
  • قربانی، صابر، 1388، چیستی مدیریت دانش، ماهنامه کار و جامعه، شماره 116 و 117، صص 48-56
  • محمدی فاتح، اصغر، جوکار، علی، 1390، استقرار مدیریت دانش در نیروهای مسلح، ارائه مورد کاوی تطبیقی از صنایع هوافضای کشورهای دیگر، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت نظامی، دوره 11، شماره 44، صص 123-158.
  • محمدی فاتح، اصغر، جوکار، علی، 1390، استقرار مدیریت دانش در نیروهای مسلح، ارائه مورد کاوی تطبیقی از صنایع هوافضای کشورهای دیگر، مدیریت نظامی، دوره 11، شماره 44، صص 123-157.
  • محمودی، امیر حسین؛ افتخارزاده، سید فرهاد، محمدی، بتول، 1392، امکان سنجی استقرار نظام مدیریت دانش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و ارائه مدل مناسب، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی دوره 4، شماره 16، صص 15-38.
  • مرادزاده، محمد، کریمی، بنیامین، به آذین، فرید، ده عامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌ها، ماهنامه تدبیر، سال هجدهم، شماره 169، 1385
  • معمر حور، جمال، ستاری، صدرالدین، کاظم پور، اسماعیل، سلامت آذر، رحیم، علی پور، عادل، 1392، امکان‌سنجی استقرار سیستم مدیریت دانش در سازمان آموزش و پرورش استان اردبیل، فصلنامه علمی-پژوهشی نوآوری‌های مدیریت آموزشی، دوره 8، شماره 3، صص 89-102.
  • میرسپاسی، ناصر، متقی، محمدحسین، سلاجقه، سنجر، 1388، بررسی میزان عوامل مرتبط با کندی تسری نظام مدیریت کیفیت جامع در پیکره بخش دولتی ایران، مجله پژوهش­های مدیریت، شماره 81.
  • نیازآذری، کیومرث، عمویی، فتانه، ۱۳۸۶، عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران، فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی)، دوره 21، شماره 14، صص 93-106.
  • نیسی، عبدالحسین، رنگباری خینی، محمود، 1388،بررسی عوامل موثر در استقرار موفقیت آمیز مدیریت دانش (مطالعه موردی: سازمان مخابرات استان خوزستان)، چشم‌انداز مدیریت بازرگانی (چشم‌انداز مدیریت (پیام مدیریت))، دروه 9، شماره 33، صص 125-142.
  • هاشمی، صدیقه سادات، محمدی مقدم، یوسف، محمدی مقدم، الهام، 1390، مدیریت دانش، الزامات و چالش‌ها، توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، دوره 6، شماره 19، صص 101-130.
  • هوشمند، هانیه، میرافضل، سمیه، رضایی نور، جلال، 1393، ارائه مدلی برای ارزیابی مدیریت دانش سازمان‌های دانش‌بنیان مورد کاوی دانشگاه قم، فصلنامه تخصصی رشد فناوری، 1393، دوره 10، شماره 38، صص 65-77.
  •  
  • Akhavan P, Jafari, M., Fathian M. (2006). Critical success factors of knowledge management systems: A multi-case analysis, Eur. Bus. Rev, 18(2), pp. 97-113.
  • Asiedu E. (2015), A Critical Review on the Various Factors that Influence Successful Implementation of Knowledge Management Projects within Organizations, International Journal of Economics & Management Sciences, vol. 4, issue 7, pp. 1-5.
  • Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), pp. 77-101.
  • Brown, J. D., & Eisenhardt, K. (1997). The art of continuous change: Linking complexity theory and time pace-evolution in relentlessly shifting organizations. Administrative Science Quarterly, pp.  1-34.
  • Burk, Mike.( 1999), Knowledge Management: Everyone Benefits by Sharing Information.
  • Chan  P, Pollard D. (2001), Implementing Knowledge Management, Journal of Business & Economics Research, Vol 2, No 5.
  • Chourides, P., Longbottom, D., Murphy, W. (2003). "Excellence in knowledge Management: an Empirical Study to Identify Critical Factors and Performance Measures", Measuring Business Excellence", Vol. 7 No.2, pp. 29-45.
  • Chua A, Lam W. (2005), Why KM projects fail: a multi‐case analysis, Journal of Knowledge Management, vol. 9, issue 3, pp. 6-17.
  • Davenport, T. H. and prusak, L. (2000), Working Knowledge, How Organization Manage What They Know, Boston, Harvard Business School Press.
  • Davenport, T.H., De Long, D.W., Beers, M.C, 1998, “Successful Knowledge Management Projects”, Sloan Management Review, 39(2), pp. 43-57.
  • Farzin M, Kahreh M, Hesan M, Khalouei A. (2014), A Survey of Critical Success Factors for Strategic Knowledge Management Implementation: Applications for Service Sector, Procedia, Social and Behavioral Sciences, vol, pp. 595-599.
  • Forcadell F, Guadamillas F. (2002), A case study on the implementation of a knowledge management strategy oriented to innovation, Knowledge and Process Management, vol. 9, issue 3, pp. 162-171.
  • Gopta, B., Lyer, L. s. m et, al. (2000), Knowledge Management: practices and challenges. Industrial management & pata system, p 17-21.
  • Guptara, P. (1999). Why Knowledge Management Fails How To Avoid The Common Pitfalls. Knowledge Management Review, issue 9, pp. 26-29.
  • Hoffman. , Hoelscher, m. L., sheriff-k. (2005), Social capital, Knowledge Management and sustained a superior performance. Journal of Knowledge Management, p 93-100.
  • Holsapple, C.W., Joshi, K.D. (2000), “An investigation of factors that influence the management of knowledge in organizations”, Journal of Strategic Information Systems, 9(2/3), pp. 235-261.
  • Hung, Y.C., Huang, S.M Lin, Q. Tsai, M.L. (2005), Critical Factors in Adopting a Knowledge Management System for the Pharmaceutical Industry, Vol.105, No.2, pp. 164-168.
  • Karami M, Alvani S, Zare H, Kheirandish M. (2015), Determination of Critical Success Factors for Knowledge Management Implementation, Using Qualitative and Quantitative Tools (Case study: Bahman Automobile Industry), Iranian Journal of Management Studies, vol. 8, issue 2 (2015) pp. 181-201.
  • Khalifa, M. and Liu, V. (2003). Determinants of Successful Knowledge Management Programs, Electronic Journal on Knowledge Management,Vol. 1, No. 2, pp. 103-112.
  • Lapadat, J. C., Black, N. E., Clark, P. G., Gremm, R. M., Karanja, L. W., Mieke, L. W., & Quinlan, L. (2010). Life challenge memory work: Using collaborative autobiography to understand ourselves. International Journal of Qualitative Methods, 9(1), pp. 77-104.
  • Liebowitz, J. (1999), “Key ingredients to the success of an organization’s knowledge management strategy”, Knowledge and process Management, 6,(1), pp. 37-40.
  • Luo S, Lee G. (2013), Key Factors for Knowledge Management Implementation, Social Behavior and Personality: an international journal, vol. 41, issue 3 (2013) pp. 463-475.
  • Nonaka I, Takeuchi H. (1995), Knowledge-Creating Company, Knowledge-Creating Company, issue December 1991, pp. 3-19.
  • Reza Sadeghi M, Mohammad Moghimi S, Ramezan M. (2013), Identifying and prioritizing of effective constructs in readiness of knowledge management implementation by using fuzzy analytic hierarchy process (AHP), Journal of Knowledge-based Innovation in China, vol. 5, issue 1 (2013) pp. 16-31.
  • Seemann P, De Long D, Stucky S, Guthrie E. (1999), Building intangible assets: a strategic framework for investing in intellectual capital PAKeM99 Proceedings. The Practical Application Company Ltd, 229.
  • Skryme, D., Amidon, D. (1997), “The knowledge agenda”, J of Knowledge Management, pp. 27-37.
  • Soliman F, Spooner K. (2000), Strategies for implementing knowledge management: role of human resources management, Journal of Knowledge Management, vol. 4, issue 4, pp. 337-345
  • Swan, Scarborough, & Preston. Knowledge management, 1999, the next fad to forget people? , Proceedings of the 7th European Conference on Information Systems, Copenhagen.
  • Valkokari, k . & Helander , N . (2007) . knowledge management in different types of strategic SME networks. management Research news, p 597 – 60.
  • Wong K, Aspinwall E. (2004), Knowledge management implementation frameworks: A review, Knowledge and Process Management, vol. 11, issue 2 (2004) pp. 93-104.
  • Wong,K.Y, (2005). Critical success factor for implementing knowledge management in small and medium enterprises, Industrial management & data System, Vol. 105 No.3
مدیریت دانش سازمانی
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
شماره پیاپی 1، فصلنامه تابستان
شهریور 1397
صفحه 133-168

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 خرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 24 شهریور 1397
  • تاریخ پذیرش: 25 مرداد 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار