بررسی نقش جوّ مسموم سازمان در تسهیم دانش با میانجی‌گری حمایت سازمانی ادراک‌شده در مؤسسات آموزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسندگان

1 دانشیار گروه آموزشی علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران

2 دانشیار گروه آموزشی علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی تأثیر جو مسموم سازمانی و حمایت سازمانی ادراک‌شده بر تسهیم دانش است. از نظر هدف، یک تحقیق کاربردی و از منظر روش گردآوری داده‌ها توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این مطالعه ۱۶۴۸ نفر از کارکنان مؤسسات آموزشی شهرستان سراب است. با توجه به جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه ۳۱۳ نفر تعیین و با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شد که بعد از حذف داده‌های پرت، تعداد نمونه به ۲۴۸ نفر رسید. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد جو مسموم سازمانی روستایی، تسهیم دانش دیکسون و پرسشنامه استاندارد حمایت سازمانی ادراک‌شده گردآوری شد که بر مبنای مدل آلن و همکاران طراحی و اعتباریابی شده بود. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با بهره گرفتن از آزمون همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج گویای برازش مدل مفهومی و تأیید تمامی فرضیه‌ها است؛ به‌نحوی‌که همه اثرات مستقیم در مدل ارائه‌شده و همچنین اثر غیرمستقیم جو مسموم سازمانی بر تسهیم دانش از طریق میانجی‌گری حمایت سازمانی ادراک‌شده مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش بیان می‌دارد که حمایت سازمانی ادراک‌شده می‌تواند اثر منفی جو مسموم سازمانی را بر تسهیم دانش کارکنان مؤسسات آموزشی کاهش دهد؛ بنابراین لازم است جو مؤسسات آموزشی فاقد مسمویت باشد تا نیت سازمان در ارائه حمایت‌ها بر کارکنان آشکار شود و بدین ترتیب آن‌ها تسهیم دانش را مغایر با منافع خود تلقی نکنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Role of the Organization's Poisoned Setting in Knowledge Sharing with the Mediation of Organizational Support in Educational Institutions

نویسندگان [English]

  • Husein Taqavi 1
  • Ali Khaleghkhah 2
  • Fatemeh Bagheri 3
1 Associate Prof., Dept. of Education, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Associate Prof., Dept. of Education, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3 M.A. Student of Educational Administration, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to identify the impact of the poisoned atmosphere and the perceived organizational support on knowledge sharing. In terms of purpose, it is a practical research and from the perspective of data collection, it is a descriptive correlation. The statistical population of this study is 1648 staff of Sarab city educational institutions. According to the Korjesi and Morgan’s table, the sample size was set at 313 people and selected by the class sampling method, which reached 248 after removing the outbound data. The data were compiled using the standard rural organizational atmosphere questionnaires, Dixon knowledge sharing and standardized organizational support questionnaire, designed and validated based on the Alan and his colleagues’ Model. Data analysis was performed using Pearson’s correlation test and structural equation modeling. The results illustrate the conceptual model fit and confirm all the hypotheses; So that all the direct effects on the model presented as well as the indirect effect of the poisoned organizational atmosphere on knowledge sharing were confirmed through the mediation of perceived organizational support. The results of the study state that perceived organizational support can reduce the negative impact of the poisoned atmosphere on the knowledge of the staff of educational institutions; Therefore, it is necessary for the atmosphere of educational institutions to be nontoxic in order to reveal the intention of the organization in providing support to employees and thus not consider knowledge sharing as a contrary to their own interests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Toxic climate of organization
  • Knowledge Sharing
  • perceived Organizational Support
  • educational institutions
احمدی، پروین؛ بیگم رضازاده شیراز، فاطمه و صادقی، فرشته (1393). عوامل مؤثر بر در تمایل به ترک خدمت فرهنگیان دارای تحصیلات عالی (کارشناسی ارشد و بالاتر). اندیشه‌های نوین تربیتی، 10(1)، 95-73.
اکبری لنگوری، جعفر؛ مهدی‌زاده مرزناکی، نبی‌الله و رجبعلی تبار، داریوش (1392). نقش مدیریت دانش در توانمندسازی مدیران مدارس. کنفرانس مدیریت، چالش‌ها و راهکارها، شیراز، 7-1.
ایمان‌زاده، علی (1396). رابطه بین تسهیم و اشتراک‌گذاری دانش با نوآوری در دانشجویان گروه رشته ترویج و توسعه روستایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز. فصلنامه پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 10(2)، 55-47.
بابایی، احمد و حضوری، محمدجواد (1394). موانع و تسهیل‌کننده‌های تسهیم دانش و ضرورت اجرای آن در آموزش پرورش. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری، 13-1.
باورصاد، بلقیس و خوانساری، منصوره (1393). بررسی رابطه جو سازمانی و تسهیم دانش (مطالعه موردی: شرکت فولاد خوزستان). کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت، تهران، 12-1.
تقوی، حسین؛ لایق، حجت و باشکوه اجیرلو، حسن (1400). مدل‌یابی تأثیر محیط یادگیری و توافق
استاد- دانشجو بر هویت‌یابی حرفه‌ای دانشجویان رشته علوم پزشکی اردبیل. نشریه علمی پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 14(6)، 243-234.
حبیبی، آرش (1398). محاسبه اثر میانجی با استفاده از شمول واریانس. نشریه الکترونیک پارس مدیر، بازیابی شده از: https://parsmodir.com/statistics/vaf.php
حبیبی، آرش و عدن‌ور، مریم (1396). مدل‌یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی آموزش کاربردی نرم‌افزار LISREL. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
حکاک، محمد؛ سپهوند، رضا؛ زارع، فرجام و موسوی، سید نجم‌الدین (1398). نقش جو مسموم بر اینرسی سازمانی با نقش میانجی سکوت سازمانی در شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی. مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، 10(38)، 174-149.
خلیفه سلطانی، حشمت؛ حسینی، سید مجتبی و عسگری، ناصر (1389). سبک‌های رهبری توانمند ساز مدیریت دانش. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 2(3و4)، 166-149.
دامغانیان، حسین؛ کریمی، هادی و طولابی، حسین (1394). بررسی تأثیر جو سازمانی بر حمایت سازمانی ادراک‌شده در بهورزان شهرستان کوهدشت. کنفرانس بین‌المللی مدیریت و علوم انسانی، امارات، 11-1.
دانش‌فرد، کرم الله و ذاکری، محمد (1394). مدیریت دانش (مبانی، فرایندها و کارکردها). تهران: صفار.
دی پائولا، میشل اف و هوی، وین ک (1392). مدیران آموزشی و بهبود آموزش (ترجمه مرتضی طاهری و سعید غیاثی). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
رابینز، استیفن پی و تیموتی ای، جاج (1394). مبانی رفتار سازمانی (ترجمه محمد اعرابی و محمد تقی‌زاده مطلق). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
رادمرد، سید قادر؛ اخمی اردکانی، مهدی و زارعی رهرو، امیرحسن (1392). تسهیم و ترویج دانش؛ تبیین ضرورت و عوامل تأثیرگذار. ترویج علم، 4(4)، 36-27.
روستایی، سعیده (1394). جو مسموم سازمان: مفهوم‌سازی و سنجش. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، ایران.
زارع، امین؛ ابراهیمی، مسیح؛ سنجقی، محمدابراهیم و رمضان، مجید (1396). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر ایجاد جو مسموم سازمانی به‌عنوان پیشایند فرهنگ مسموم سازمانی. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی،
6(1)، 32-1.
سپیدنامه، بهروز؛ مؤمنی، حسن و سلیمان‌نژاد (1395). شناسایی دلایل ترک تحصیل دانش آموزان مقطع ابتدایی منطقه آموزش‌وپرورش موسیان (نواحی روستایی). توسعه محلی روستایی - شهری (توسعه روستایی)، 8(1)، 198-167.
سرگلزایی، علیرضا؛ غلامیان، امید و میرکمالی، هادی (1396). مطالعه وضعیت تسهیم دانش و ارتباط آن با مؤلفه‌های جو سازمانی. دومین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در علوم انسانی و مدیریت، تهران، 8-1.
سید عباس‌زاده، میرمحمد؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ خضری آذر، هیمن و پاشوی، قاسم (1391). مقدمه‌ای بر مدل‌یابی معادلات ساختاری به روش PLS و کاربرد آن در علوم رفتاری با معرفی نرم‌افزارهای PLS-Graph, VisualPLS, SmartPLS. ارومیه: دانشگاه ارومیه.
شیر پوریان، محمدسجاد (1397). تحلیل روابط بین مؤلفه‌های جو مسموم سازمانی با بروز رفتارهای ضد شهروند سازمانی و فرسودگی شغلی در میان کارکنان دانشگاه ارومیه شهرستان ارومیه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه.
شهریاری، حسن؛ کیخا، عالمه؛ خلیلی حسین‌آبادی، حسن و حدادی ابراهیم (1399). ارائه مدل معادلات ساختاری رابطه بین حمایت سازمانی با عزت‌ نفس و رضایت شغلی کارکنان. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 14(1)، 719-713.
صالحی، فاطمه (1396). تبیین نقش حمایت سازمانی بر عملکرد نوآورانه با نقش واسطه‌ای تسهیم دانش در شرکت زرین غزال (دایتی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز شیراز.
صحرانورد، بهنام؛ مقدم‌نیا، نسیم و موسوی، فرناز (1394). جهانی ‌شدن و تعلیم و تربیت. کنفرانس ملی آموزش و توسعه منابع انسانی، اردبیل، 11-1.
علیزاده ثانی، محسن؛ نجات، سهیل؛ شاهی، محبوبه و عرب، محبوبه (1395). تأثیر هوش معنوی بر تقلب: نقش تعدیل‌گر توجیه تقلب. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 6(2)، 308-293.
قلیچ‌لی، بهروز و حکیمی تهرانی، دل آرام (1392). تسهیم دانش و کیفیت خدمات واحدهای سازمانی (موردمطالعه: بانک پارسیان). چشم‌انداز مدیریت دولتی، 4(13)، 106-85.
کاظمی، فضل‌الل؛ زارع، امین؛ سپهری، سعید و روستایی، سعیده (1396). جو مسموم سازمانی و تمایل به ترک شغل: تبیین نقش میانجی‌گری استرس شغلی و فرسودگی شغلی. فصلنامه زن و جامعه، 8(32)، 103-75.
مرتضایی، پرویز و رودگرنژاد، فروغ (1395). بررسی رابطه بین حمایت سازمانی ادراک‌شده و اعتماد سازمانی با رفتار تسهیم دانش و تعهد سازمانی کارکنان بانک‌های تجارت استان گیلان. اولین همایش بین‌المللی انسجام مدیریت و اقتصاد در توسعه شهری تهران، 14-1.
میری‌پور فرد، بهروز و محبی، پروین (1390). بررسی نقش تسهیم دانش در کارآفرینی سازمانی. اولین کنفرانس دانشجویی کارآفرینی کشور، تهران، 19-1.
نور رحمانی، محمد؛ محمدی، مهدی؛ ناصری جهرمی، رضا و رحمانی، هادی (1393). بررسی رابطه بین ادراک از حمایت سازمانی و مهارت مدیریت دانش شخصی اعضای هیئت‌علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 8(2)، 47-27.
وظیفه، زهرا و نصرتی ناهوک، محمدذاکر (1394). مدل مفهومی شاخص‌های مؤثر بر تسهیم دانش در سازمان‌ها. سومین همایش ملی مدیریت کسب‌وکار و اولین همایش بین‌المللی حسابداری و اقتصاد مقاومتی، همدان، 17-1.
هادی‌زاده مقدم، اکرم؛ قلیچ‌لی، بهروز و محبی، پروین (1391). بررسی رابطه بین تسهیم دانش و نوآوری در سازمان‌های خدمات مالی: بانک رفاه کارگران. نشریه پژوهش‌های مدیریت در ایران، 17(1)، 207-187.
Reference:
Allen, M. W., Armstrong, D. J., Reid, M. F., & Riemenschneider, C. K. (2008). Factors impacting the perceived organizational support of IT employees. Information & Management, 45(8), 556-563.
Anjum, A., & Ming, X. (2018). Combating toxic workplace environment: An empirical study in the context of Pakistan. Journal of Modelling in Management, 13(3), 675-697.
Aryee, S., Chen, Z. X., Sun, L. Y., & Debrah, Y. A. (2007). Antecedents and outcomes of abusive supervision: test of a trickle-down model. Journal of applied psychology, 92(1),
191–201.
Asrar-ul-Haq, M., & Anwar, S. (2016). A systematic review of knowledge management and knowledge sharing: Trends, issues, and challenges. The International Journal of Human Resource Management, 3(1), 1-17.
Balkar, B. (2015). The relationships between organizational climate, innovative behavior and job performance of teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 7(2),
81-92.
Bahar, D., Choudhury, P., Sappenfield, J., & Signorelli, S. (2022). Human Mobility and the Globalization of Knowledge Production: Causal Evidence from Multinational Enterprises. Harvard Business School Technology & Operations Mgt. Unit Working Paper, 22-47.
Busby, J. W. (2021). Beyond internal conflict: The emergent practice of climate security. Journal of Peace Research, 58(1), 186-194. ‏
Chen, C. J., Huang, J. W., & Hsiao, Y. C. (2010). Knowledge management and innovativeness: The role of organizational climate and structure. International journal of Manpower, 31(8), 848-870.
 Chen, A. S. Y., & Hou, Y. H. (2016). The effects of ethical leadership, voice behavior and climates for innovation on creativity: A moderated mediation examination. The leadership quarterly, 27(1), 1-13.
De Clercq, D., Haq, I. U., & Azeem, M. U. (2020). The relationship between workplace incivility and depersonalization towards co-workers: Roles of job-related anxiety, gender, and education. Journal of Management & Organization, 26(2), 219-240.‏
Fry, L. W., Latham, J. R., Clinebell, S. K., & Krahnke, K. (2017). Spiritual leadership as a model for performance excellence: a study of Baldrige award recipients. Journal of Management, Spirituality & Religion, 14(1), 22-47.‏
Fritz, J. H., O’Neil, N. B., Popp, A. M., Williams, C., & Arnett, R. C. (2013). The influence of supervisory behavioral integrity on intent to comply with organizational ethical standards and organizational commitment. Journal of Business Ethics, 114(2 ), 251–263.
Gouldner, Alvin. W. (1960). The Norm of Reciprocity: A Preliminary Statement. American Sociological Review, 25(2), 161–178.
Hammami, H., Amara, N., & Landry, R. (2013). Organizational climate and its influence on brokers’ knowledge transfer activities: A structural equation modeling. International Journal of Information Management, 33(1), 105-118.
Horak, B. J. (2001). Dealing with human factors and managing change in knowledge management: a phased approach. Topics in health information management, 21(3), 8-17.
Hosen, M., Ogbeibu, S., Giridharan, B., Cham, T. H., Lim, W. M., & Paul, J. (2021). Individual motivation and social media influence on student knowledge sharing and learning performance: Evidence from an emerging economy. Computers & Education, 172.
Hoy, W.K., Hoffman, J., Sabo, D. and Bliss, J. (1996). The organizational climate of middle schools: The development and test of the OCDQ‐RM. Journal of Educational Administration, 34(1), 41-59.
Imamoglu, S. Z., Ince, H., Turkcan, H., & Atakay, B. (2019). The effect of organizational justice and organizational commitment on knowledge sharing and firm performance. Procedia Computer Science, 158, 899-906.
Raharso, S. (2021). Impact of Organizational Climate on Knowledge-Sharing Behavior: An Empirical Study in Minimarkets. Journal Bisnis Dan Kewirausahaan, 17(2), 94-105.
Riaz, S., Xu, Y., & Hussain, S. (2018). Understanding employee innovative behavior and thriving at work: A Chinese perspective. Administrative Sciences, 8(3).‏
Kaliannan, M., & Adjovu, S. N. (2015). Effective employee engagement and organizational success: a case study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 172, 161-168.‏
Khan, T. M., Bai, G., Fareed, Z., Quresh, S., Khalid, Z., & Khan, W. A. (2021a). CEO tenure, CEO compensation, corporate social and environmental performance in China: the moderating role of coastal and non-coastal areas. Frontiers in Psychology, No. 11.‏
Khan, T. M., Gang, B., Fareed, Z., & Khan, A. (2021b). How does CEO tenure affect corporate social and environmental disclosures in China? Moderating role of information intermediaries and independent board. Environmental Science and Pollution Research, 28(8), 9204-9220.‏
Li, M., Jameel, A., Ma, Z., Sun, H., Hussain, A., & Mubeen, S. (2022). Prism of Employee Performance Through the Means of Internal Support: A Study of Perceived Organizational Support. Psychology Research and Behavior Management, No. 15.
Lin, C. P. (2007). To share or not to share: Modeling tacit knowledge sharing, its mediators and antecedents. Journal of business ethics, 70(4), 411-428.‏
Munir, R., & Beh, L. S. (2019). Measuring and enhancing organisational creative climate, knowledge sharing, and innovative work behavior in startups development. The Bottom Line, 32(4), 269-289.
Rasool, S. F., Wang, M., Tang, M., Saeed, A., & Iqbal, J. (2021). How toxic workplace environment effects the employee engagement: the mediating role of organizational support and employee wellbeing. International journal of environmental research and public health, 18(5).
Riaz, S., Xu, Y., & Hussain, S. (2018). Understanding employee innovative behavior and thriving at work: A Chinese perspective. Administrative Sciences, 8(3), 46-60.
Rios-Navarro, C., Dios, E. D., Forteza, M. J., & Bodi, V. (2021). Unraveling the thread of uncontrolled immune response in COVID-19 and STEMI: an emerging need for knowledge sharing. American Journal of Physiology-Heart and Circulatory Physiology, 320(6), H2240-H2254.
Roeshinta, Y., Mariatin, E., & Hadiyani, S. (2021). The Influence of Organizational Climate on Knowledge Sharing Intention in PT PLN Main Development Unit of North Sumatera. International Journal of Progressive Sciences and Technologies, 24(1), 126-138.
Samma, M., Zhao, Y., Rasool, S. F., Han, X., & Ali, S. (2020). Exploring the relationship between innovative work behavior, job anxiety, workplace ostracism, and workplace incivility: Empirical evidence from small and medium sized enterprises (SMEs). In Healthcare, 8(4), 1-17.
‏Selamat, M. H., & Zhang, Y. (2021). Organizational Climate and Knowledge Sharing towards Employees’ Innovative Behavior in Design Industry. International Journal of Business and Management, 14(9), 1-76.
Tanwar, K., & Kumar, A. (2019). Employer brand, person-organisation fit and employer of choice: Investigating the moderating effect of social media. Personnel Review, 48(3),
799-823.‏
Taştan, S. B. (2017). Toxic workplace environment: In search for the toxic behaviours in organizations with a research in healthcare sector. Postmodern Openings, 8(1), 83-109.
Too, L. and Harvey, M. (2012), “TOXIC” workplaces: the negative interface between the physical and social environments. Journal of Corporate Real Estate, 14( 3), 171-181.
Tuazon. A. P. (2016). Impact of perceived organaziotional support on job involvement of public school teachers. International Journal of Educational Science and Research, 6(3),
91-98.
Van Den Hooff, B., & De Ridder, J. A. (2004). Knowledge sharing in context: the influence of organizational commitment, communication climate and CMC use on knowledge sharing. Journal of knowledge management, 8(6), 117-130.
Wang, Z., Zaman, S., Rasool, S. F., uz Zaman, Q., & Amin, A. (2020). Exploring the relationships between a toxic workplace environment, workplace stress, and project success with the moderating effect of organizational support: empirical evidence from Pakistan. Risk Management and Healthcare Policy, No. 13.‏
Zaman, U., Nawaz, S., Shafique, O., & Rafique, S. (2021). Making of rebel talent through workplace ostracism: A moderated-mediation model involving emotional intelligence, organizational conflict and knowledge sharing behavior. Cogent Business & Management, 8(1).
Zimmermann, A., Oshri, I., Lioliou, E., & Gerbasi, A. (2018). Sourcing in or out: Implications for social capital and knowledge sharing. The Journal of Strategic Information Systems, 27(1), 82-100.‏