ارزیابی میزان زیرساخت‌های مدیریت دانش در شرکت پالایش نفت اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسندگان

1 کارشناسی‌ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه مشاوره شغلی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

4 کارشناسی‌ارشد صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، اصفهان، ایران، (مشاور صنعتی)

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی میزان زیرساخت­های سازمانی و فناوری مدیریت دانش در شرکت پالایش نفت اصفهان از دیدگاه کارکنان شرکت، انجام شد. روش تحقیق حاضر، توصیفی- پیمایشی و جامعه پژوهش، شامل تمام مدیران و کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان با تحصیلات دیپلم و بالاتر (2454 نفر) بود. به‌منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه­گیری عمومی کوهن استفاده و تعداد 368 نفر به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. روش نمونه­گیری، نمونه­گیری تصادفی و ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه محقق­ساخته، با مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت بود. روایی محتوایی پرسشنامه توسط اساتید و متخصصان موضوعی تأیید و به‌منظور پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن 93/0 به‌دست آمد. برای بررسی نتایج از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد؛ در سطح آمار توصیفی از میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون­های t تک‌نمونه­ای و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که زیرساخت­های سازمانی و فناوری مدیریت دانش در شرکت پالایش نفت اصفهان وجود دارد (مقدار احتمال کوچک‌تر از 05/0) اما میزان پیاده­سازی آنها کم‌تر از حد متوسط است. همچنین مقایسه میانگین رتبه‌ها نشان می‌دهد که ترتیب میزان پیاده‌سازی زیرساخت‌های مدیریت دانش ازنظر کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان براساس: 1. نرم‌افزار، 2. دانش سازمان، 3. پروتکل، 4. فرهنگ سازمان، 5. سخت افزار و 6. مردم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluate of Knowledge Management Infrastructure in Isfahan Oil Refining Company

نویسندگان [English]

  • Sepideh Dadkhah 1
  • Asefeh Asemi 2
  • Mohammadreza Abedi 3
  • Fereshteh Mashhadi 4
1 Master's degree in Information Science and Epistemology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Department of Information Science and Epistemology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University, Isfahan, Iran
3 Associate Professor, Career Counseling Department, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University, Isfahan, Iran
4 Master of Industry, Islamic Azad University, Najaf Abad Branch, Isfahan, Iran, (Industrial Consultant)
چکیده [English]

This study aimed to evaluate the organizational and technology infrastructure of knowledge management from the perspective of the company's employees in Isfahan Oil Refining Company. It was used a survey-descriptive method in this research and the population under investigating includes all managers and employees of Isfahan Oil Refining Company. It was used a survey-descriptive method in this research and the population under investigating includes all managers and employees of Isfahan Oil Refining Company with a diploma education and higher (2454 people), to determine the sample size, it was used the formula of sampling i.e. Cohen and were selected 368 people as research sample. Sampling method is random stratified sampling and the tool for collecting the research data was researcher-made questionnaires with the Likert scale. The face validity of the questionnaire approved by experienced teachers and in order to determine the reliability it was used Cronbach’s alpha coefficient (0.93). The analysis was performed on the received questionnaires. It was used descriptive statistics i.e. frequency and mean, and in inferential statistics was used Single sample t-test and Friedman test. The findings of the study indicated that the organizational and technological infrastructures of knowledge management in Isfahan Oil Refining Company exist (the p-value is less than 0.05), but the implementation is less than average.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organizational Infrastructure
  • Technology Infrastructure
  • Organizational Knowledge Management
  • Organizational Knowledge
  • Knowledge Sharing
  • Isfahan Oil Refining Company
اخوان، پیمان؛ اولیایی، النوش؛ دسترنج ممقانی، نسرین و ثقفی، فاطمه (1389)، توسعه فرایندهای چرخه مدیریت دانش مبتنی‌بر عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش، فصلنامه علم و فناوری، 3 (2): 1-11.
اعرابی، محمد و موسوی، سعید (1389)، استراتژی دانش، تهران: مهکامه.
افرازه، عباس (1384)، مدیریت دانش: مفاهیم، مدل­ها، اندازه­گیری و پیاده­سازی، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
اله­وردی، فرهاد (1397)، مدیریت دانش در صنعت نفت و گاز و ماهیت قراردادهای نفتی جدید، چهارمین دوره کنگره بین­المللی فرهنگ و اندیشه دینی، قم، دانشگاه قم.
بغدادی، یحیی (1396)، نقش فرهنگ سازمانی در مدیریت دانش: نخستین کنفرانس ملی علوم مدیریتی ایران، تهران، انجمن پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری.
بهرامی، سوسن؛ رجایی‌پور، سعید و یارمحمدیان، محمدحسین (1391)، اجزا و مدل­های متداول سنجش دارایی­های فکری، دوماهنامه مدیریت اطلاعات سلامت، 5 (27): 744- 756.
ثریایی، علی؛ نبوی چاشمی، علی و جهانی بهنمیری، اصغر (1390)،  ابعاد و مدل­های اندازه­گیری سرمایه فکری، همایش منطقه­ای حسابداری سرمایه فکری، گنبدکاووس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبدکاووس.
خاتمی، علی (1388)، وضعیت مدیریت دانش در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقه دوازده،  فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 3 (4): 93 - 113.
خردمندنیا، منوچهر (1387)، آمار استنباطی در علوم رفتاری، تهران: نشر کتاب دانشگاهی.
حاجی‌عزیزی، نادیا؛ دخت عصمتی، محدثه و مرادی، شیما (1388)، فراموشی سازمانی: رویکردی نوین در مدیریت دانش، فصلنامه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 25 (2): 317- 330.
حبیبی، علی (1387)، پیاده­سازی مدیریت دانش در سازمان­های مهندسی، تهران: ارگ: کتاب مهربان نشر.
حسن­زاده، محمد (1386)، مدیریت دانش: مفاهیم و زیرساخت‌ها، تهران: نشر کتابدار.
داونپورت، تامس اچ. و پروساک، لارنس (1379)، مدیریت دانش، ترجمه حسین رحمان‌سرشت، تهران، شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو)، واحد آموزش.
رازینی، روح‌الله و سینا، میلاد (1397)، ارائه دسته‌بندی جامع از عوامل کلیدی مؤثر در استقرار مدیریت دانش سازمانی، مدیریت راهبردی دانش سازمانی، 1 (1): 133-168.
ربیعی، علی و مهناز، معالی (1391)، بررسی موانع زیرساختی اعمال مدیریت دانش و ارائه الگوی بهبود در مراکز آموزش عالی، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 5 (1): 1-16.
رحیمی قاضی کلایه، امیر؛ امیر افشاری، مهدی و رمضانی، علی (1392)، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی زیرساخت به‌منظور استقرار نظام مدیریت دانش در سازمان­های پروژه‌محور (بررسی موردی: پروژه­های پیمانکاری هولدینگ معدن‌کاری توسعه فدک ایرانیان)، مطالعات کمی در مدیریت، 4 (1): 41 - 60.
رحیمیان، حمید و شامی زنجانی، هانیه (1390)، تأثیر عوامل فرهنگ‌سازمانی بر استقرار فرایندهای مدیریت دانش در معاونت فناوری و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی کشور، فصلنامه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 26 (4): 989-1008.
رضازاده مهریزی، محمدحسین؛ باقرزاده نیری، مهدی؛ محمدعلی‌خلج، محمدرضا ‏و پیردل، محمد ‏(1389)، ابزارهای مدیریت دانش، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری پردازش هوشمند علائم.
رکنی­جو، محمد؛ جعفری، محمدباقر؛ یزدانی، حمیدرضا و الوانی، مهدی (1396)، واکاوی موانع پیاده‌سازی موفق مدیریت دانش در دانشگاه‌ها، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، 15 (2): 445-464.
زمردیان، غلامرضا و رستمی، علی (1389)، استقرار نظام مدیریت دانش مبتنی‌بر سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 8)، حسابداری مدیریت، 3 (5): 45 - 63.
زنجیرچی، محمود؛ حکاکی، مسعود؛ کنجکاو منفرد، امیررضا و به­نیا، فروغ (1394)، عارضه­یابی پیاده­سازی مدیریت دانش در آموزش و پرورش استان یزد، فصلنامه تعلیم‌وتربیت، 31 (123): 95-116.
شریف‌زاده، فتاح؛ نریمانی، مهدی و کوشکی، علی‌رضا (1390)، فناوری اطلاعات و موفقیت ابتکارات مدیریت دانش، فصلنامه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 27 (1): 171- 188.
شکاری، محمدرضا؛ اسمعیلی گیوی، محمدرضا و کشاورز، حمید (1395)، بررسی زیرساخت‌های مدیریت دانش و تأثیر آن بر هوش سازمانی در پژوهشگاه‌های‌ وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۱ (۴): ۱۰۷۵-۱۰۹۷.
صلواتی، عادل و حق‌نظر، فرشته (1388)، بررسی تحلیلی عوامل زمینه­ای مؤثر بر استقرار سیستم مدیریت دانش در واحدهای ستادی شرکت ملی نفت ایران، فراسوی مدیریت، 3 (10): 77- 104.
عطافر، علی و علینقیان، نسرین (1387)، مروری بر مدل­های اندازه­گیری سرمایه فکری، مدیریت فردا، 7 (20): 25- 35.
فطرس، محمدحسن و بیگی، تورج (1388)، الگوهای اندازه­گیری سرمایه­ فکری با نگاهی به بخش خدمات، تدبیر، 203: 27-33.
قلیچ‌لی، بهروز (1389)، مدیریت دانش: فرایند خلق، تسهیم و کاربرد سرمایه فکری در کسب‌وکارها، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
کاظمی، مصطفی؛ فیلی، اردلان؛ ثابت، عباس؛ دشتی‌پور، محسن و دانشمندی، هادی (1397)، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تسهیم دانش با رویکرد تصمیم‌گیری چندشاخصه: مطالعه موردی، فصلنامه مدیریت سلامت، ۲۱ (۷۱): ۷-۲۲.
لیبوویتز، جی. (1388)، مدیریت دانش: آموزه­هایی از مهندسی دانش، ترجمه محمد حسن‌زاده، تهران، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، معاونت امور اداری، مالی و منابع انسانی، مرکز مدارک علمی، موزه و انتشارات.
محمدی، مرتضی (1389)، امکان­سنجی استقرار مدیریت دانش در کتابخانه­های دانشگاهی شهر اصفهان براساس مدل بکوویتز و ویلیامز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
میرعابدینی، شیرین و حبیبی، فاطمه (1388)، بررسی مدل­های مدیریت دانش سازمانی، همایش مدیریت تکنولوژی و نوآوری، گرمسار، دانشگاه پیام‌نور سمنان، واحد گرمسار.
نجف‌بیگی، رضا؛ صرافی‌زاده، اصغر و طاهری لاری، مسعود (1390)، طراحی الگوی زیرساختی موردنیاز به‌منظور پیاده­سازی مدیریت دانش در سازمان، پژوهشنامه مدیریت تحول، 3 (5): 148-180.
نمامیان، فرشید؛ قلی‌زاده، حسن و باقری، فاطمه (1390)، سرمایه فکری و روش­های اندازه­گیری آن، دومین کنفرانس مدیریت اجرایی، تهران، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
نیازی، عیسی و ابونوری، اسمعیل (1390)، تحلیل رابطه بین فرایندهای مدیریت دانش و مقیاس وبرمتریک، فصلنامه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 26 (4): 961-988.
نیسی، عبدالحسین و رنگباری خینی، محمود (1388)، بررسی عوامل مؤثر در استقرار موفقیت­آمیز مدیریت دانش (مطالعه­ موردی: سازمان مخابرات استان خوزستان)، چشم‌انداز مدیریت، 33: 125 – 142.
واعظی، رضا و مسلمی، طیبه (1388)، شناسایی عوامل سازمانی مؤثر بر اجرای مطلوب سیستم مدیریت دانش، مطالعه موردی شرکت همکاران سیستم، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، 1: 7-19.
هاشمی، صدیقه؛ محمدی مقدم، یوسف و محمدی مقدم، الهام (1390)، مدیریت دانش، الزامات و چالش­ها، فصلنامه توسعه منابع انسانی و پشتیبانی، 6 (19).
Akram, F.; Bokhari, R. (2011). The role of knowledge sharing on individual performance, considering the factor of motivation-the conceptual framework. International Journal of Multidisciplinary Sciences and Engineering, 2(9), 44-48.
Cahyaningsih, E.; Sensuse, D.; Arymurthy, A.; Catur Wibowo, W. (2017). NUSANTARA: a new model of knowledge management in government human capital management. Procedia Computer Science, 124, 61-68.
Chang, M. L. (2011). The critical factors that influence the intention of knowledge sharing among Taiwanese small and medium enterprises. Management PHD thesis.
Dixon, D. D. (2011). Leveraging knowledge management tools to support security risk management in the Department of Homeland Security. Master’s thesis, Monterey, California, Naval Postgraduate School.
Goudarzvand Chigini, M. (2011). Management of strategic knowledge for organizational success. International Conference on Information Communication and Management, Singapore, 195-198.
Holocher-Ertl, T.; Pata, K.; Fabian, C. M. (2011). How to integrate the motivation to learn into TEL enhanced organizational knowledge-management models?. Presented in Workshop on Motivational Aspects in TEL (MATEL 2011), organised together with Mature and Mirror project at the ECTEL 2011 in Italy, Palermo, MATEL Workshop.
Lin, H. F. (2011). The effects of employee motivation, social interaction, and knowledge management strategy on KM implementation level. Knowledge Management Research & Practice, 9, 263-275.
Luhn, A.; Aslanyan, S.; Leopoldseder, Ch.; Priess, P. (2017). An evaluation of knowledge management system's components and its financial and non-financial implications, Entrepreneurship and Sustainability Issues, 5(2), 315-329.
Lindner, F.; Wald, A. (2010). Success factors of knowledge management in temporary organizations, International Journal of Project Management. International Journal of Project Management, 29, 877-888.
Magnier-Watanabe, R.; Senoo, D. (2008). Organizational characteristics as prescriptive factors of knowledge management initiatives. Journal of Knowledge Management, 12(1), 21-36.
Martens, J. (2009). Reporting on intellectual capital. Master's thesis in de Toegepaste Economische Wetenschappen, Universiteit Gent, Faculteit Economie en Bedrijfskunde.
Meso, P.; Smith, R. (2000). A resource-based view of organizational knowledge management systems. Journal of Knowledge Management, 4(3), 224-234.
Mohajan, H. K. (2017). The impact of knowledge management models for the development of organizations. Journal of Environmental Treatment Techniques, 5(1), 12-33.
Mohammadi, K.; Khanlari, A.; Sohrabi, B. (2009). Organizational Readiness Assessment for Knowledge Management. International Journal of Knowledge Management,5(1), 29-45.
Pannu, H. (2017). The impact of knowledge management infrastructure on organizational performance in smes, International Journal of Human Resource & Industrial Research, 4(2), 26–31.
Rafieyzadeh R.; Ahmadi Seyyed A.A., & Vahdat D. (2014). Assessing organizational readiness for knowledge management system implementation (case study: department of information technology development at the ministry of industry, mine and trade). Arth prabandh: A Journal of Economics and Management, 3(4), 109-123.
Rahmati Asl, N. Al; Goodarzi, M.; Sajjadi, S. N. & Benesbordi, A. (2012). The relationship between organizational culture and knowledge management in the Islamic Republic of Iran's National Olympic Committee. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2(1).
Susanty, A. I.; Wood, P. Ch. (2011). The motivation to share knowledge of the employees in the telecommunication service providers in Indonesia. International Conference on Social Science and Humanity, Singapore. 5, 159-162.
Wei, Ch. Ch.; Choy, Ch. S. & Yew, W. K. (2009). Is the Malaysian telecommunication industry ready for knowledge management implementation?. Journal of Knowledge Management, 13(1), 69-87.
Yaghubi, N. M.; Bagherizdeh, K. (2014). The effective feasibility of knowledge management establishment. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 3(4), 140-147.
Yaghoubi, N. M.; Oraee Yazdani, B.; Ahoorani, N. & Banihashemi, A. (2011). Information technology infrastructures and knowledge management: towards organizational excellence. Computer and Information Science, 4(5), 20-27.
Zahidul Islam, Md.; Maheen Ahmed, S.; Hasan, I. & Uddin Ahmed, S. (2011). Organizational culture and knowledge sharing: empirical evidence from service organizations. African Journal of Business Management, 5(14), 5900-5909.