تأثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقای تاب‌آوری سازمانی: تبیین نقش میانجی تسهیم دانشِ مرتبط با بحران کووید-19

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران

2 دانشجوی دکترای مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، ایران

3 گروه مدیریت و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، ایران

چکیده

بحران کووید-19 بسیاری از بخش‌های جوامع بشری و از جمله سازمان‌ها را به دلیل اینکه محل تجمع و مراودۀ افرادی زیادی هستند، تحت تأثیر قرار داده است. به دلیل نوپدید بودن این بحران، دسترسی به دانش صحیح و اطلاعات درست، می‌تواند منجر به مواجهۀ اصولی و ایمن با این شرایط شود. از سویی، مبادله و به اشتراک‌گذاری اطلاعات در چنین شرایطی می‌تواند به کیفیت ارتباطات و تعاملات افراد در سازمان، بستگی داشته باشد. بر همین اساس، هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی تسهیم دانش در رابطۀ بین سرمایه اجتماعی و تاب­آوری سازمانیِ مرتبط با بحران کروناویروس بوده است. روش تحقیق از حیث هدف، کاربردی و از حیث شیوۀ جمع­آوری داده­ها، توصیفی - همبستگی می­باشد. جامعۀ آماریِ تحقیق، شامل کلیه کارکنان شهرداری زاهدان بوده است. حجم نمونه معادل196 نفر تعیین شد. ابزار جمع­آوری داده­های این تحقیق، پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال و پرسشنامه تسهیم دانش سازمانی چانگ و همکاران و پرسشنامه تاب­آوری سازمانی مک مانوس بود. آلفای کرونباخ برای همه متغیرها در دامنه قابل قبول قرار داشتند. روایی و پایایی پرسشنامه­ها نیز از طریق تحلیل عاملی تأییدی احراز شد. شاخص GOF، .6350 به‌دست آمد که بیان‌گر مطلوبیت خوب مدل ساختاری است. فرضیه­های تحقیق با استفاده از نرم­افزار PLS آزمون شد. نتایج پژوهش نشان داد سرمایه اجتماعی بر تسهیم دانش مرتبط با بحران کووید-19 تأثیر مثبت داشته و از طریق تسهیم دانش، بر تاب­آوری کارکنان اثر مثبت دارد. لذا لزوم توجه به تاب­آوری کارکنان در شرایط بحران با رویکرد تسهیم دانش از طریق ارتقای سرمایه اجتماعی مشخص می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of social capital on promoting organizational resilience: explanation of the mediating role of knowledge sharing related to Covid-19 crisis

نویسندگان [English]

  • Abdolbaset Moradzadeh 1
  • Kuroosh zarei 2
  • Hamed Heidaryan 3
1 Assistant Professor of Management, Velayat University, Iranshahr, Iran
2 PhD student in public Adminstration, Islamic Azad University, Isfahan , Iran
3 Department of Management and Accounting, Marvdasht Azad University, Iran
چکیده [English]

 The Covid Crisis has affected many sections of human society, including organizations, because they are home to so many people. Due to the emergence of this crisis, access to the right knowledge and information can lead to a principled and safe exposure to these conditions. On the other hand, the exchange and sharing of information in such situations can depend on the quality of communication and interaction of people in the organization. The purpose of this study has been to investigate the mediating role of knowledge sharing, in the relationship between social capital and organizational resilience; associated with Corona crisis. It is an applied research with a descriptive correlational research method in terms of data collection. The statistical population of this study includes the staff of Zahedan Municipality. The sample size is set at 196 people. The data collection tool of this research is, Napahit and Goshal social capital questionnaire and the organizational knowledge sharing questionnaire is Chang et al. Also, the organizational resilience questionnaire is Meh Manus and Chou et al. Cronbach's Alpha is in the acceptable range for all variables. The validity and reliability of the questionnaires is also confirmed by confirmatory factor analysis. The Gof index is obtained 0/635 which indicates the good desirability of the structural model.  Research hypotheses were tested using path analysis in Lysol Software. The results showed that social capital has a positive effect on knowledge sharing and through knowledge sharing has a positive effect on employee resilience. Therefore, the need to pay attention to employee resilience in crisis situations is determined by the knowledge sharing approach through social capital enhancement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social capital
  • Organizational resilience
  • Knowledge sharing
  • Covid 19 disease

مراجع

احمدی طاهری، مریم؛ قلیچ لی، بهروز؛ حاتمی، امیر. (1395). تأثیر سرمایه اجتماعی سازمانی بر تسهیم دانش در سازمان‌های رسانه­ای، مورد مطالعه: مرکز رسانه­های نوین سازمان صدا و سیما، فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، سال سوم، شماره 10، صص 21-1.
پور سراجیان، داریوش؛ سلطانی علی‌­آبادی، مژگان؛ اولیاء، محمد صالح. (1392). تعیین و اولویت­بندی موانع به اشتراک­گذاری دانش در دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی، مطالعه موردی: مؤسسه آموزش عالی امام جواد (ع)، نشریه رشد فنّاوری، سال نهم، شماره 34، صص 43-34.
تولایی، روح‌الله. (1399). چرخه مدیریت دانش سازمانی در پدیده چند وجهی کرونا، نشریه علمی مدیریت راهبرد دانش سازمانی، سال سوم، شماره 8، صص 4-1.
حسن‌زاده، محمد صادق؛ صادقی، سارا. (1394). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی در تمایل به تسهیم دانش (مورد مطالعه: کارکنان شرکت­های صنایع دارویی استان گیلان)، نشریه مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 2، شماره 3، صص 365-347.
حسن‌زاده، محمد؛ علیپور ایرانق، سکینه؛ زندیان، فاطمه. (1393). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تسهیم دانش در مرکز ملّی اطلاعات ایران، نشریه تعامل انسان و اطلاعات، دوره 1، شماره 1، صص 43-27.
حسینی، ابوالحسن و جعفری بازیار، فاطمه. (1398). تاب­آوری سازمانی از منظر کارکنان و مدیران سازمان، فصلنامه علمی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و هشتم، شماره 91، صص 30-9.
داوری، علی؛ رضازاده، آرش. (1393). مدل­سازی معادلات ساختاری با نرم­افزار PLS، انتشارات جهاد دانشگاهی.
سبک‌رو، مهدی؛ صفری­شاد، فرانک؛ رحیمی، ابراهیم؛ عباسی­رستمی، نجیبه. (1397). بررسی هوش تجاری بر ساختار نوآوری باز، فصلنامه آینده‌پژوهی مدیریت، شماره 113 (2): 32-21.
سلیمی، قاسم؛ ترک‌زاده، جعفر؛ دهقان فارسی، زهره. (1398). اثر سرمایه اجتماعی بر تسهیم دانش در تیم‌های تولید دانش در یک دانشگاه دولتی، دوره 2، شماره 1، شماره پیاپی 3، صص 95-79.
علامه، سید محسن؛ طبائیان، ریحانه‌السادات و توکلی، هدی. (1395). تأثیر سرمایه اجتماعی بر تسهیم و سرمایه فکری، فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول). سال بیست و پنجم، شماره 80، صص 118-101.
محمدی شهرودی، حامد؛ رحیم‌نیا، فریبرز؛ ملک‌زاده، غلام‌رضا؛ خوراکیان، علیرضا. (1398). ارائه الگوی تاب­آوری سازمانی در شرکت­های تولیدی با رویکرد داده‌بنیاد، نشریه پژوهش­های مدیریت عمومی، سال دوازدهم، شماره 43، صص 134-111.
مرادی، سعید. (1399). تبیین رابطه سرمایه اجتماعی و یادگیری سازمانی با توجه به نقش واسطه‌‌ای تسهیم دانش در اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلام‌شهر، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دوره 11، شماره 42، صص 230-215.
ملکان، احمد؛ دادور خانی، فضیله؛ دربان آستانه، علیرضا؛ مطیعی لنگرودی، سید حسن. (1399). تحلیل نقش سرمایه اجتماعی بر ارتقای تاب­آوری در برابر خشک‌سالی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان کنگاور)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 99.
Annarelli, A., & Nonino, F. (2016). Strategic and operational management of organizational resilience: Current state of research and future directions. Omega, 62(3), 1-18.
Bajema K.L., Oster A.M., McGovern O.L. (2020).Persons Evaluated for 2019 Novel Coronavirus —United States,MMWR Morb Mortal Wkly Rep. ePub: February 7, 2020. DOI: dx.doi.org/10.15585/mmwr.mm690 6e1.
Burnard, K., Bhamra, R., & Tsinopoulos, C. (2018). Building organisational resilience: four configurations. IEEE transactions on engineering management, 1-42.
Chang, H.H. and Chuang, S.S. (2011), Social capital and individual motivations on knowledge sharing: Participant involvement as a moderator. Information & Management, 48(1), 9–18.
Cho, S., Mathiassen, L., & Robey, D. (2007). “Dialectics of resilience: a multi-level analysis of a telehealth innovation”. Journal of Information Technology, 22(1), 24-35.
 Cho, S., Mathiassen, L., & Robey, D. (2007). “Dialectics of resilience: a multi-level analysis of a telehealth innovation”. Journal of Information Technology, 22(1), 24-35.
Chow, W.S. and Chan L.S. (2008), Social network, social trust and shared goals in organizational knowledge sharing. Information & Management, 45(7), 458–465.
De Galizia, A., Simon, C., Weber, P., Iung, B., Duval, C., & Serdet, E. (2016). Markers and patterns of organizational resilience for risk analysis. IFAC Papers On Line, 49(19), 432-437.
Emmons, C. B. (2013). Improving organizational performance: Building organizational resilience and sustainability through knowledge-sharing relationships. Doctoral dissertation, Walden University, College of Management and Technology.
Han, S., & Yoon, D. (2016). Transformational leadership and knowledge sharing: Mediating roles of employee’s empowerment, commitment, and citizenship behaviors. Journal of Workplace Learning, 28(3), 130-149.
Hau, Y.S., Kim, B., Lee, H. and Kim, Y.G. (2013), the effects of individual motivations and social capital on employees’ tacit and explicit knowledge sharing intentions. International Journal of Information Management, 33(2), 356–366.
Karimi, F. & Rajaeipour, S. (2013). Structural Model of Relationships between Social Capital and Organizational Learning Capabilities with Employee Innovation. Productivity management (beyond management), 7(27), 153-169. [in Persian].
Kim, T., & Lee, S. (2013). Social capital, knowledge sharing and organizational performance: What structural relationship do they have in hotels? International Journal of Contemporary Hospitality, 25(5), 683-704.
Lengnick-Hall, C.A. & Beck, T. E. & Lengnick-Hall M. L. (2011). Developing a capacity for
Lin, H.F. (2007), Knowledge sharing and firm innovation capability: An empirical study. International Journal of Manpower, 28(3/4), 315−332.
Mafabi, S., Munene, J., & Ntayi, J. (2012). Knowledge Management and Organisational Resilience: Organisational Innovation as a Mediator in Uganda Parastatals. Journal of Strategy and Management, 5(1), 57-80.
Masa'deh, R. E., Obeidat, B. Y., & Tarhini, A. (2016). A Jordanian empirical study of the associations among transformational leadership, transactional leadership, knowledge sharing, job performance, and firm performance: A structural equation modelling approach. The Journal of Management Development, 35(5), 681–705.
McManus, S.T. (2008), “Organisational resilience in New Zealand”, PhD thesis, University of Canterbury, Christchurch.
 McManus, S.T. (2008), “Organisational resilience in New Zealand”, PhD thesis, niversity of Canterbury, Christchurch.
Moore, G. W., & Moore, M. H. (2005). “Creating public value through state arts agencies.
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
Neenan, M. (2009). Developing Resilience a Cognitive Behavioural Approach. This edition published in The Taylor & Francis e-Library.
Petrou, A., & Daskalopoulou, I. (2013). Social capital and innovation in the services sector. European Journal of Innovation Management, 16(1), 50-69.
Quang, N., & Aubert, B. (2017). Intellectual capital, organizational learning capability, and erp implementation for strategic benefit. Paper presented at the 25th European Conference on Information Systems (ECIS), Guimarães, Portugal.
Razmerita, L., Kirchner, K., & Nielsen, P. (2016). What factors influence knowledge sharing in organizations? A social dilemma perspective of social media communication. Journal of Knowledge Management, 20(6), 1225–1246.
Richtnér, A., & Löfsten, H. (2014). “Managing in turbulence: how the capacity for .resilience influences creativity”. R&D Management. Vol 44. No 2. pp 137-151.
Sahebjamnia, N., Torabi, S. A., & Mansouri, S. A. (2015). Integrated business continuity and disaster recovery planning: Towards organizational resilience. European Journal of Operational Research, 242(1), 261-273.
Van den Hooff, B. and Huysman, M. (2009), managing knowledge sharing: emergent and engineering approaches. Information & Management, 46(1), 1–8.
 Weeks, R. (2008). “Nurturing a culture and climate of resilence to navigate the whitewaters of the South African dual economy”. Journal of contemporary management, 5(1), 123-136.
Wickramasinghe, V. (2015). Knowledge Sharing and Service Innovativeness in Offshore Outsourced Software Development Firms. VINE, 45(1), 2-21.
Woods, D. D. (2015). Four concepts for resilience and the implications for the future of resilience engineering. Reliability Engineering & System Safety, 141, 5-9.
World Health Organization. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) situation report–34. Geneva, Switzerland: World Health Organization. https://www. who.int /docs/default-source/ coronaviruse /situation-reports/20200223-sitrep- 34-covid-19.pdf? sfvrsn= 44ff8fd3 _ 2pdf icon.
Yang, S.C., and Farn, C.K. (2009), Social capital, behavioural control, and tacit knowledge sharing: A multi-informant design. International Journal of Information Management, 29(3), 210–218.
 
مدیریت دانش سازمانی
دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 10
شماره پیاپی 10، فصلنامه پاییز
آذر 1399
صفحه 87-112

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 11 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار