بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر تسهیم دانش در میان اعضای هیأت‌ علمی (نمونه پژوهش: دانشگاه علامه طباطبائی تهران)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد رشته مدیریت آموزشی، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

تسهیم دانش بین کارکنان، مؤلفه‌ای کلیدی برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در اقتصاد پویای کنونی و بویژه در سازمان های با فناوری پیشرفته می‌باشد. تسهیم دانش اثربخش میان کارکنان می‌تواند به ­طور قابل ملاحظه‌ای بر زمان، هزینه و کیفیت فعالیت‌های تحقیق ‌و توسعه در چنین سازمان هایی تأثیر بگذارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با تسهیم دانش بین اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی است. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی بودند که تعداد آنها 538 نفر است. روش نمونه ­گیری تصادفی ساده بود و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 228 نفر درنظر گرفته شد و از این تعداد پرسشنامه پخش شده 160 پرسشنامه قابل استناد بازگردانده شد. پژوهش در زمره پژوهش های توصیفی همبستگی قرار دارد. برای گردآوری داده ­ها از پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال و پرسشنامه تسهیم دانش وان دن هوف و وان وینن استفاده شد. روایی پرسشنامه‌ها از طریق اعتبار محتوایی مورد تأیید قرار گرفت؛ هم­چنین پایایی پرسشنامه­ ها با بهره­ گیری از ضریب آلفای کرونباخ به ­ترتیب برابر 877/0 و 813/0 محاسبه گردید. برای آزمون فرضیه ­ها از روش آماری معادلات ساختاری با نرم­افزار Amos استفاده شد و نتایج تجزیه و تحلیل یافته‌ها نشان داد که متغیر بعد ساختاری، بعد رابطه‌ای و بعد شناختی بر متغیر اهدای دانش اعضای هیأت علمی تأثیر مثبت دارد؛ هم­چنین بعد ساختاری، بعد رابطه‌ای و بعد شناختی نیز بر متغیر گردآوری دانش اعضای هیأت علمی تأثیر مثبت و معناداری دارد. از این ­رو باتوجه به اهمیت تسهیم دانش در محیط ­های آموزشی بویژه در دانشگاه­ ها شایسته است که مدیران دانشگاهی بستر لازم را برای ایجاد و افزایش سرمایه اجتماعی فراهم کنند که از عوامل مهم میزان تسهیم دانش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Appraisal of the Effect of Social Capital on Knowledge Sharing among Faculty Members (Case Study: Allameh Tabatabaee University of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Hossien Abdullahi 1
  • Fattah Sharifzadeh 2
  • Jamal Haji 3
1 Associate professor, the Department of Educational Management, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
2 Professor, the Department of Public Administration, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
3 Master of educational management, Department of Educational Management. Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Knowledge sharing among employees is a key factor for achieving sustainable competitive advantage, especially in high-tech organizations, in today's dynamic economy. Effective knowledge sharing can significantly influence time, cost, and quality of R&D activities in organizations. Hence, this research aims at investigating the relationship between social capital and knowledge sharing among faculty members of Allameh Tabatabaee University. The statistical population contains all faculty members of Allameh Tabatabaee University numbering 538 persons. Simple sampling method was used to select a sample containing 228 persons using Cochran formula, 160 of whom filled questionnaires correctly and completely. This is a descriptive correlational study. To collect data, Nachapithe and Guchal’s social capital questionnaire as well as Van den Hoff and Van Weinen’s knowledge sharing questionnaire were employed. The content validity of the questionnaires was confirmed. The reliability of the questionnaires was calculated as 0.877 and 0.813 respectively by Cronbach's alpha coefficient. The structural equation statistical method using Amos software was used to test the hypotheses. The results indicated that structural, relational and cognitive dimension variables had a positive effect on the knowledge contribution of the faculty members.  Structural, relational and cognitive dimensions demonstrated positive and significant effect on knowledge acquisition of faculty members. Given the importance of knowledge sharing in educational fields, especially in universities, university managers are recommended to arrange the necessary situation for the creation and enhancement of social capital, which is in turn, one of the important factors in the extent of knowledge sharing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social capital
  • knowledge
  • knowledge sharing
  • faculty members

مراجع

احمدی­حصار، رامین (1392). رابطه بین سرمایه اجتماعی و عملکرد بازار شرکتهای تولیدی استان اردبیل. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد رشت.
بردبار، غلامرضا؛ زارعی، محبوبه (1392). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقای سطح مدیریت دانش بهزیستی استان یزد، فصلنامه جامعه­شناسی کاربردی، ش 52: 244 ـ 227.
حسن­زاده، محمدصادق؛ صادقی، سارا (1394). بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی در تمایل به تسهیم دانش (مورد مطالعه: کارکنان شرکتهای صنایع دارویی استان گیلان. مدیریت سرمایه اجتماعی. ش 2 (3): 34 ـ 21.
ذاکرصالحی، غلامرضا (1387). پارادوکس سرمایه اجتماعی تحصیل کردگان ایرانی، بررسی رابطه آموزش عالی و سرمایه اجتماعی در ایران. فصلنامه آموزش مهندسی ایران. دوره 10. ش 40: 64 ـ 55.
رجایی­آذرخوارانی، عباس (1391). بررسی رابطه تسهیم دانش و قابلیت جذب دانش با بهبود کیفیت علمی از دیدگاه اعضای هیأت علمی در دانشگاه­های منتخب شهر اصفهان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
علامه، سیدمحسن؛ توکلی، هدی؛ طبائیان، ریحانه­السادات (1395). تأثیر سرمایه اجتماعی بر تسهیم دانش و سرمایه فکری. مطالعات مدیریت بهبود و تحول.
فیلسوفیان، مریم؛ اخوان، پیمان (1395). بررسی رفتار تسهیم دانش بر عملکرد سازمانی. فصلنامه علمی­ ـ پژوهشی. دوره 32. ش 3.
مرادی، سعید؛ فقیه­آرام، بتول؛ برزگر، نادر؛ سوسهابی، پری (1394). طراحی و تبیین الگوی ریاضی نقش تعدیل‌گری توانمدسازی روانشناختی در رابطه نقش گروه­های آموزشی بر بهبود کیفیت عملکرد استادان دانشگاه­ها. فصلنامه پژوهشهای رهبری و مدیریت آموزشی. س دوم. ش 5: 75 ـ 51.
مرجائی، سیدهادی (1383). بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه­ها. تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی: 349 ـ 343.
موسوی، معصومه­السادات؛ زندحسامی، حسام (1394). استخراج ابعاد کلیدی تسهیم دانش. فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. ش 34: 85 ـ 76.
موغلی، علیرضا؛ بهمنیاری، حمید؛ دانشور، بهاره؛ معصومی، رحیم (1394). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدیریت دانش در دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجله علوم پزشکی. ش 2: 51 ـ 40.
مهدیان­راد، امیراحمد؛ فضلی، صفر (1390). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی در توسعه مدیریت دانش. پژوهشنامه مالیات. ش 12: 321 ـ 291.
مهربان­فر، احسان؛ آغاز، عسل (1392). بررسی نقش سرمایه اجتماعی در تسهیم دانش کارکنان شرکت نفت و گاز پارس. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت. ش 21: 132 ـ 109.
میراسماعیلی، محمدرضا؛ ذوالعلی، فرزانه؛ دهنویه، رضا؛ نکویی­مقدم، محمود؛ اسفندیاری، عاطفه؛ سالاری، هدایت (1391). رابطه سرمایه اجتماعی بانگهداشت اعضای هیأت علمی علوم پزشکی کرمان، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ش 12: 284 ـ 274.
میرکمالی، محمد؛ نارنجی­ثانی، فاطمه (1387). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی بین اعضای هیأت علمی دانشگاه­های تهران و صنعتی شریف.  فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی. س 14. ش 2: 101 ـ 7.
ناطق­پور، محمدجواد؛ فیروزآبادی، سیداحمد (1385). سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در شهر تهران. مجله جامعه­شناسی ایران. ش 6: 59 ـ 91.
نصراصفهانی، علی؛ انصاری، محمداسماعیل؛ شائمی­برزکی، علی؛ آقاحسینی، حسین (1390). بررسی سرمایه اجتماعی سازمانی در سازمانهای خدماتی استان اصفهان. جامعه­شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان. دوره 22. ش 1: 134 ـ 100.
نعمتی­انارکی، لیلا؛ نوشین­فر، فاطمه (1393). بررسی عوامل مؤثر بر اشتراک دانش از دیدگاه اعضای هیأت علمی. فصلنامه مدیریت سلامت. ش 56: 65 ـ 77.
نعمتی، محمدعلی؛ محمدی، یحیی؛ رییسیون، محمدرضا (1394). رابطه ابعاد مدیریت دانش با عملکرد آمورزشی اعضای هیأت علمی. دوماهنامه علمی­ـ­پژوهشی راهبردهای آموزشی در علوم پزشکی. ش 4: 2018 ـ 204.
Adhikari, D. R. (2010).Knowledge management in academic institutions. International Journal of Educational Management, 24. (2),P.p 94-104.
Adler, P. S. & Krwon (2001). Social Capital، Prospects for a New Concept. Academy of Management Review. 27 (1), P.p17-40.
Adler, PS. Kwon, SW.(2002). Social Capital: Prospects for a New Concept. The Academy of Management Review. 27.( 1), P.p: 17-40.
Annick Willem , Harry Scarbrough (2006). Social capital and political bias in knowledge sharing: An exploratory study, Sage journal. 59 .(10), P.p: 1343- 1370.
Blackman, D & Kennedy, M. (2009). Knowledge management and effectiveuniversity governance. Journal of knowledge management. 13. (6), P.p: 547-563.
Cabrera, ء., W.C. Collins, and J.F. Salgado(2006). Determinants of individual engagement in knowledge sharing. The International Journal of Human ResourceManagement. 17(2)P.p،245-264.
Choo, C. W., & Bontis, N. (Eds.). (2002). The strategic management of intellectual capital and organizational knowledge. Oxford University Press on Demand.
Coleman J.S.(1998). Social capital in the creation of human capital.American journal of sociology.94.(3), P.p: 95
Fukuyama, F. (1999).Social Capital and Civil Society, The Institute of Public Policy ,George Mason University. 17.(4), P.p: 313-323
Haas, M.R. and M.T. Hansen(2007). Different knowledge, different benefits، Toward a productivity perspective on knowledge sharing in organizations. Strategic Management Journal. 28(11), P.p:1133-1153
Howell, K. E., & Annansingh, F. (2012). Knowledge generation and sharing in UKuniversities: A tale of two cultures? International Journal of InformationManagement. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2012.05.003
Jango., Skourlas, C., Belsis, P (2015) increase team social capital through knowledge and communication in information systems development projects
Mamta, B., & Jayanthi, R. (2012). Enhancing the teaching-learning process: aknowledge management approach. International Journal of EducationalManagement. 26(3),P.p: 313-329
Marloes Bakker, Roger Th.A.J. Leenders, Shaul M. Gabbay, Jan Kratzer, Jo M.L. Van Engelen, (2006). "Is trust really social capital? Knowledge sharing in product development projects", The Learning Organization. 13 .( 6), P.p:594-605
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of management review, 23(2), 242-266.
Oyemomi.Oluwafemi, Shaofeng Liu, Irina Neaga, Ali Alkhuraiji. (2016).How knowledge sharing and business process contribute to organizational performance، Using the fsQCA
Putnam, R. D.(1995). bowling alone: americaʼs Declining social capital. Journal of democracy. 6.(2), P.p: 65-78
Roberto George Godinho da Costa a,∗, José Francisco de Carvalho Rezende (2018) Strategic alignment of knowledge management and value creation، implications on to an oil and gas corporation RAUSP Management Journal 13(6),P.p:136-148.
Shahzad. Khuram Ahmed Faisal Siddiqi Farhan Ahmid Sami Ullah Bajwa Ali Raza Sultani,(.2016). "Integrating knowledge management.KM. strategies and processes to enhance15(6)P.p29-41.
Van den Hooff, B., & Huysman, M. (2009). Managing knowledge sharing: Emergent and engineering approaches. Information & management, 46(1), P.p1-8.
Wang, Z., Wang, N. and Liang, H. (2014), “Knowledge sharing, intellectual capital and firm performance”, Management Decision, Vol. 52 No. 2, pp. 230-258.
Wang, Z., Wang, N. and Liang, H. (2014). “Knowledge sharing, intellectual capital and firm performance”, Management Decision. 52. (2), P.p: 230-258.
Willcocks, L., Hindle, J., Feeny, D., & Lacity, M. (2004). IT and business process outsourcing: The knowledge potential. Information systems management. 21(3),P.p: 7-15.
Yang, M.A., Subramaniam, M. and Snell, S.A. (2013). “Intellectual capital profiles، an examination of investments and returns”, Journal of Management Studie. 41. (2), P.p: 335-361.
Yoon, S.W., Matsui, M., Yamada, T. and Nof, S.Y. (2014), “Analysis of effectiveness and benefits of collaboration modes with information- and knowledge-sharing”, Journal of Intelligent Manufacturing, 22(1), P.p. 101-122.
Yuen Lam Bavika,⁎, Pok Man Tangb, Ruodan Shaoc, Long Wai Lam (2018) Ethical leadership and employee knowledge sharing، Exploring dual-mediation paths
Zemmirmann, Anjelica, Ilan osshri,Eleni,lio liou, Alexandra,(2016). Gerbasi، Sourcing in or out، Implications for social capital and knowledge sharing, journal of staregic information system18(9),P.p:14-31
Zimmermann, A., & Ravishankar, M. N. (2014). Knowledge transfer in IT offshoring relationships: the roles of social capital, efficacy and outcome expectations. Information Systems Journal. 24(2),P.p: 167-202.
Zimmermann, Anjelica, Ilan osshri,Eleni,lio liou, Alexandra(2017). Gerbasi، Sourcing inor out، Implications for social capital and knowledge sharing, journal of staregic information system.13.(2),P.p:82-100
مدیریت دانش سازمانی
دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 6
شماره پیاپی 6، فصلنامه پاییز
آذر 1398
صفحه 47-75

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری: 12 مهر 1398
  • تاریخ پذیرش: 25 آبان 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار