ادراک طردشدگی کارکنان و پنهان سازی دانش: نقش تعدیل گری استرس شغلی و استقلال شغلی (نمونه پژوهش: اداره کل گمرکات خراسان جنوبی)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت موضوع مدیریت دانش و بررسی عوامل مرتبط با پدیده پنهان‏ سازی دانش، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر ادراک طردشدگی کارکنان بر پنهان‏ سازی دانش با نقش تعدیل گری استرس شغلی و استقلال شغلی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ‏ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان اداره کل گمرکات خراسان جنوبی در نظر گرفته شد. تعداد 150 نفر در سال 1401 در این اداره کل مشغول به کار بودند که بر اساس جدول مورگان، از بین آن‏ها 108 نفر به روش نمونه ‏گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد پنهان‏ سازی دانش، ادراک طردشدگی، استرس شغلی و استقلال شغلی استفاده شد که روایی و پایایی این ابزارها از طریق بررسی روایی صوری و روایی سازه (روایی همگرا و واگرا) و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) تأیید شدند. داده ‏ها با بهره‏ گیری از روش‏ های توصیفی و مدل‏ یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS15 و Smart-PLS3 تجزیه و تحلیل گردید. یافته‏ های پژوهش نشان داد که ادراک طردشدگی کارکنان باعث پنهان سازی دانش می ‏شود و نقش تعدیل گری استقلال شغلی در تأثیر این دو متغیر بر یکدیگر تأیید شد ولی استرس شغلی در تأثیر ادراک طردشدگی کارکنان بر پنهان‏ سازی دانش نقش تعدیل گری نداشت. طبق نتایج این پژوهش، می‏توان این گونه بیان کرد که برای جلوگیری از بروز پدیده پنهان‏ سازی دانش در سازمان، مدیران باید به گونه ‏ای رفتار نمایند که در کارکنان احساس طردشدگی به وجود نیاید و با توجه به اینکه متغیر استقلال شغلی در این ارتباط نقش تعدیل‏ گری داشت و باعث کاهش پنهان‏ سازی دانش می ‏شود، بنابراین پیشنهاد می‏ گردد در طراحی یا بازطراحی شغل‏ های سازمانی در مواردی که سایر شرایط نیز مهیاست، استقلال و خودمختاری کارکنان در انجام کارها افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Perception of Employee Exclusion and Knowledge Concealment: The Moderating Role of Job Stress and Job Independence (Case Study: South Khorasan General Customs Department)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Rashidi 1
  • Zahra Masoumi Bilondi 2
  • Morteza SalehPour 3
1 Corresponding Author: Assistant Professor, Department of Public Administration, Faculty of Management, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Accounting, Faculty of Management, Payame Noor University, Tehran, Iran.
3 Master of Public Administration, Faculty of Management, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Considering the importance of knowledge management and the investigation of factors related to the phenomenon of knowledge concealment, the present research was conducted with the aim of investigating the effect of employees' perception of exclusion on knowledge concealment with the moderating role of job stress and job independence. This research is applied in terms of purpose and descriptive and correlational in terms of data collection method. The statistical population of the research was considered to be the employees of the General Administration of South Khorasan Customs. 150 people were working in this general office in 2022, and according to Morgan's table, 108 of them were selected by simple random sampling. To collect data, standard questionnaires of knowledge concealment, perceived rejection, job stress, and job independence were used, and the validity and reliability of these tools were checked through face validity and construct validity (convergent and divergent validity) and calculation of Cronbach's alpha coefficient and composite reliability ( CR) were confirmed. Data were analyzed using descriptive methods and structural equation modeling using SPSS15 and Smart PLS3 statistical software. The findings of the research showed that the perception of employee rejection causes knowledge concealment, and the moderating role of job autonomy was confirmed in the effect of these two variables on each other, but job stress did not have a moderating role in the effect of employee rejection perception on knowledge concealment. According to the results of this research, it can be stated that in order to prevent the phenomenon of knowledge hiding in the organization, managers should behave in such a way that the employees do not feel left out and considering that the variable of job independence in this Communication had a moderating role and reduces the concealment of knowledge, so it is suggested to increase the independence and autonomy of employees in the design or redesign of organizational jobs in cases where other conditions are also available

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perceived Employees'
  • Ostracism
  • Knowledge Hiding
  • Job stress
  • Job Autonomy

مراجع

 
ارشدی، نسرین؛ پیریایی، صالحه؛ زارع، راضیه. (1391). نقش تعدیل‏کننده صفات شخصیتی در رابطه بین ادراک طردشدگی در محیط کار و رفتارهای انحرافی محیط کار. مجله علوم رفتاری، 6 (3)، 221-230.
ازکیا، مصطفی؛ دربان آستانه، علیرضا. (1393). روش‌های کاربردی تحقیق. ناشر: کیهان، چاپ سوم.
اله‌وردی، فرشته، (1395). تبیین پدیده پنهان‌سازی دانش میان اعضای هیات علمی دانشگاه تهران و ارائه راهکار با استفاده از نظریه داده‏بنیاد. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
بشلیده، کیومرث؛ موسوی، سید حمید؛ خواجه‌پور، نسیم؛ بهارلو، مصطفی. (1394). رابطه بین طردشدگی در محیط کار و نتایج شغلی: نقش تعدیل‌گر سرمایه روانشناختی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 10 (40)، 173-192.
تقوی، حسین؛ خالق‏خواه، علی و باقری، فاطمه. (1401). بررسی نقش جوّ مسموم سازمان در تسهیم دانش با میانجی‌گری حمایت سازمانی ادراک‌شده در مؤسسات آموزشی. فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، 5(1)، 43-72.
جلیلی تفتی، نسرین. (1398). بررسی تاثیر بدبینی کارکنان بر سایش اجتماعی با توجه به متغیرهای پنهان سازی دانش و جو تسهیم دانش در سازمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی، دانشگاه پیام نور مرکز تفت.
حسین‌پور، داوود؛ قربانی پاجی، عقیل؛ ویشلقی، مهدیه. (1398). تاثیر جو سازمانی مشارکتی بر اشتراک‌ دانش با نقش تعدیلی انگیزش ذاتی و استقلال شغلی. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 17 (1)، 131-164.
حسین‌پور، مهدی؛ سلاجقه، سنجر؛ کمالی، محمدجلال. (1400). واکاوی عوامل محیطی و فنی و تکنولوژیکی موثر بر پنهان سازی دانش در فضای علمی. مجله تعامل انسان و اطلاعات، 8 (2)، 25-37.
حسین زاده، فاطمه؛ میری، محسن. (1397). بررسی رابطه بین مدیریت تحول آفرین و تسهیم دانش معلمان. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
خواجه‌پور، نسیم؛ بشلیده، کیومرث؛ بهارلو، مصطفی؛ حدادی، سامان، (1394). رابطه بین طردشدگی در محیط کار و نتایج شغلی: نقش تعدیل‌گر سرمایه روانشناختی. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 8 (4)، 113-132.
خوش اخلاق، امیرحسین؛ حلوانی، غلامحسین؛ لعل، فریدون؛ میهن‌پور، حمیده؛ مرادی، محمدرضا. (1394). بررسی و تعیین میزان استرس شغلی و تأثیر نوبت کاری در کارگران کارخانه گندله‌سازی یزد. فصلنامه علمی تخصصی طب کار، 7 (1)، 41-51.
درگاهی، حسین؛ دست‌افکن، آرزو. (1397). بررسی ارتباط میان فرهنگ سازمانی و پنهان کردن دانش در سطح فردی آزمایشگاه‌های بالینی در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران. آزمایشگاه و تشخیص، 3، 24-39.
رابینز، استیفن‌پی. (1390). رفتار سازمانی. ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
رحیم‌نیا، فریبرز؛ نصرتی، سعید؛ اسلامی، قاسم، (1396). بررسی تاثیر امنیت و استقلال شغلی بر ترک خدمت به واسطه درهم‌تنیدگی شغلی در سازمان‌های دولتی. مدیریت دولتی، 9 (2)، 333-357.
سپهوند، رضا؛ مومنی مفرد، معصومه. (1399). طردشدگی در محیط کار و پنهان سازی دانش با نقش میانجی تنش شغلی (مورد مطالعه کارکنان بیمارستان‌های دولتی استان لرستان). مجله ارگونومی، 8 (4)، 120-128.
شقاقی، مهدی؛ عباسی، روح‌الله؛ عباسی، رضا؛ برزویی، محمد رضا. (1390). تاثیر رضامندی و استرس شغلی در شیوه به کارگیری راهبردهای مدیریت تعارض کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 17 (1)، 53-70.
صالحی صدقیانی، جمشید؛ کرمی، حامد؛ قربانی پاجی، عقیل. (1398). تاثیر طردشدگی ادراک شده بر رفتارهای انحرافی کارکنان با نقش میانجی‌گر بدبینی سازمانی و تعدیل‌گر روان‌رنجوری. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 14 (2)، 195-216.
علیرضایی، محمد؛ کردی، نرجس. (1393). بررسی رابطه مبادله رهبر- عضو با ادراک طرد شدگی بین کارکنان دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان. دومین کنفرانس بین المللی مدیریت چالش‌ها و راهکارها، 1-5.
قنبری، سیروس؛ عرفانی‌زاده، فریبرز. (1396). نقش اعتماد سازمانی در تعدیل بدبینی سازمانی کارکنان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 6 (2)، 125-148.
کرمی، مهدی؛ ضیاءالدینی، محمد؛ ناظر، محمد؛ کرمی، ناهید. (1394). ارتباط بین ادراک طردشدگی با بی‌نزاکتی در محیط کار در کارکنان درمانی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. سلامت جامعه، 9 (4)، 72-80.
کمالی پور, ناصر؛ شجاعی, سامره؛ سمیعی, روح اله؛ آزما، فریدون. (1398). بررسی عوامل موثر بر پنهان سازی دانش با تاکید بر طردشدگی. چشم انداز مدیریت دولتی, 10(2), 216-237.
کمرئی، ملیحه؛ حسن‌زاده، علیرضا. (1394). عوامل مؤثر بر پنهان سازی دانش در سازمان. چهارمین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت، تهران، شرکت خدمات برتر.
لطفی‌زاده، مسعود؛ نور هسیم، اسماعیل؛ حبیبی، احسان. (1390). بررسی استرس شغلی و عوامل مرتبط با آن در کارکنان ذوب آهن اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 13 (5)، 37-45.
محسنین، شهریار؛ اسفیدانی، محمدرحیم. (1396). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزیی به کمک نرم افزار Smart-PLS (آموزشی و کاربردی)، تهران، موسسه کتاب مهربان نشر، چاپ دوم.
ملک‌محمدی، علی. (1399). بررسی تاثیر رهبری تحول گرا بر رفتار کاری نوآور با نقش میانجی تعهد عاطفی، مدیریت حمایتی و استقلال شغلی در شرکت‌های شهر صنعتی البرز استان قزوین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش رفتار سازمانی، موسسه آموزشی عالی غزالی.
Adamovic, M., Gahan, P., Olsen, J., Harley, B., Healy, J., & Theilacker, M. (2020). Does procedural justice climate increase the identification and engagement of migrant workers? A group engagement model perspective. Personnel Review, ahead-of-print.
Amar, O. (2018). The Relationship between Individual Knowledge Hiding and Team Performance Mediated by Team Knowledge Hiding: An Upper-Level Mediation in a Two-Level Model. Master’s thesis Human Resource Studies, Tilburg University.
Bhatti, S. H., Hussain, M., Santoro, G., & Culasso, F. (2022). The impact of organizational ostracism on knowledge hiding: analysing the sequential mediating role of efficacy needs and psychological distress. Journal of Knowledge Management, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print.
Braun, C., Engelhardt, B., Griffy, B., Rupert, P. (2020). Testing the independence of job arrival rates and wage offers. Labour Economics, 63(5), 101-114.
Breaugh, J. A. (1985). The Measurement of Work Autonomy. Human Relations, 38(6), 551–570.
Chu, L.C., Lai, C.C. (2011). A Research on the Influence of Leadership Style and Job Characteristics on Job Performance among Accountants of County and City Government in Taiwan. Public Personnel Management, 40 (2), 101-118.
Chung, Y.W., (2018). Workplace ostracism and workplace behaviors: A moderated mediation model of perceived stress and psychological empowerment. Anxiety, Stress & Coping, 31(3), 304-317.
Coetzee, M., De Villiers, M. (2010). Sources of job stress, work engagement and career orientations of employees in a South Africa financial institution. Southern Africa Business Review, 14 (1), 27-58.
Connelly, C.E., Zweig, D., Webster, J., Trougakos, J.P. (2012). Knowledge Hiding in Organizations. Journal of Organizational Behavior, 33(1), 64-88.
Connelly, C. E., & Zweig, D. (2015). How perpetrators and targets construe knowledge hiding in organizations. European Journal of Work and Organizational Psychology, 24(3), 479-489.
Damgard, I, Buus, N, J, Wiels, D. (2008). Isolated proofs of knowledge and isolated zero knowledge. Annual International Conference on the Theory and Application of Cryptographic Techniques Eu-rocrypt. 509-526.
Duan, Y., Yang, M., Huang, L., Chin, T., Fiano, F., de Nuccio, E., Zhou, L. (2022). Unveiling the impacts of explicit vs. tacit knowledge hiding on innovation quality: The moderating role of knowledge flow within a firm. Journal of Business Research, 139, 1489-1500.
Fatima, T. Bilal, A.R. & Imran M.K. (2019). Workplace ostracism and employee reactions among university teachers in Pakistan. Qual. Rep., 24 (11), 2759-2777.
Ferris, D. L., Chen, M., & Lim, S. (2017). Comparing and contrasting workplace ostracism and incivility. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, doi:10.1146/annurev-orgpsych-032516-113223.
Ferris, D.L., Brown, D.J., Berry, J.W., Lian, H. (2008). The development and validation of the workplace ostracism scale, Journal of Applied Psychology, 93, 1348–66.
Fock, H., Chiang, F., Au, Y. K., Hui, K. M. (2011). The Moderating Effect of Collectivistic Orientation in Psychological Empowerment and Job Satisfaction Relationship. International Journal of Hospitality Management, 30 (2), 319-328.
Ghosh, P., Satyawadi, R., Prasad Joshi, J., Shadman, M. (2013). Who stays with you? Factors predicting employees' intention to stay. International Journal of Organizational Analysis, 21(3), 288-312.
Guillon, O., Cezanne, C. (2014). Employee loyalty and organizational performance: A critical survey. J Organ Chang Manag, 27(5), 839-850.
Halkos, G., Bousinakis, D. (2010). The effect of stress and satisfaction on productivity. International Journal of Productivity and Performance Management, 11(1), 411-431.
Hayes, L. J., O’Brien-Pallas, L., Duffield, C., Shamian, J., Buchan, J., Hughes, F., et al. (2012). Nurse turnover: A literature review – An update. International Journal of Nursing Studies, 49(7), 887–905.
Hitlan, R.T., Harden, J. (2004). Exclusion at work: Examining the relation between exclusion and work-related attitudes and behaviors. In R. T. Hitlan & K. M. Kelly (Chairs), broadening our perspective: New directions in the study of social exclusion and acceptance. Symposium paper presented at the Society for Personality and Social Psychology (SPSP), Austin, TX.
Hitlan, R. T., & Noel, J. (2009). The influence of workplace exclusion and personality on counterproductive work behaviors: An interactionist perspective. European Journal of Work and Organizational Psychology, 18, 477-502.
Hsieh, H., Karatepe, O.M. (2019). Outcomes of workplace ostracism among restaurant employees. Tourism Management Perspectives, 30(2), 129-137.
Johns, G. (2006). The Essential Impact of Context on Organizational Behavior. Academy of Management Review, 31(2), 386-408.
Khalid, M., Gulzar, A., Khan, A.K., Abbas, N. (2021). Psychological entitlement and knowledge-hiding behaviours: role of job stress and living a job calling. Knowledge Management Research & Practice, DOI:10.1080/14778238.2021.2007810.
Losada-Otálora, M., Peña-García, N., Sánchez I.D. (2020). Interpersonal conflict at work and knowledge hiding in service organizations: The mediator role of employee well-being, International Journal of Quality and Service Sciences, 13 (1), 63-90.
Mangold, S. (2017). Knowledge hiding in organizations: A multilevel analysis of antecedents and consequences. Unpublished dissertation. Technical University Munich, Germany.
Mirza, N.S., Haider, A. Taj, A. Bilal, H. (2020), the impact of workplace ostracism on job performance with the mediating role of emotional exhaustion: evidence from public sector universities of Pakistan. Rev. Econom. Dev. Stud., 6 (3), 651-659.
Molden, D. C., Lucas, G. M., Gardner, W. L., Dean, K., Knowles, M. L. (2009). “Motivations for prevention or promotion following social exclusion: Being rejected versus being ignored. Journal of Personality and Social Psychology, 96, 415-431.
Lyu, Y., Zhu, H., Zhong, H. J., & Hu, L. (2016). Abusive supervision and customer-oriented organizational citizenship behavior: The roles of hostile attribution bias and work engagement. International Journal of Hospitality Management, 53, 69-80.
Oliveira, M., Curado, C., Henriques, P. L. (2019). Knowledge sharing among scientists: A causal configuration analysis. Journal of Business Research, (101), 777-782.
Pan, W., Zhang, Q., Teo, T. S. H., Lim, V. K. G. (2018). The Dark Triad and Knowledge Hiding. International Journal of Information Management, 42, 36-48.
Prouska, R. & Kapsali, M. (2021). The determinants of project worker voice in project-based organizations: An initial conceptualization and research agenda, Human Resource Management Journal, 31 (2).375-391.
Ramsey Alex, T., Jones Eric, E., (2015). Minding the interpersonal gap: Mindfulness-based interventions in the prevention of ostracism, Contents lists available at Science Direct. Journal Consciousness and Cognition, 31 (2015), 24-34.
Robinson, S. L., O’Reilly, J., Wang, W., (2013). Invisible at work: An integrated model of workplace ostracism. Journal of Management, 39(1), 203-231.
Rodd, J. (2013). The Relationship between Self-Determination, Achievement Goal Orientation, and Satisfaction with the Learning Experience: Working with adult lifelong learners. Unpublished doctoral dissertation, the University of New York.
Richardson, L. (2016). Sharing knowledge: Performing co-production in collaborative artistic work. Environment and Planning A: Economy and Space, 48(11), 2256- 2271.
Savolainen, T. (2019). Trust and Knowledge Sharing in Service Business Management. In 2nd International Conference on Tourism Research.
Taimur, A., (2017). Workplace Ostracism and Counterproductive Work Behaviors (CWBs): Examining the Mediating Role of Organizational Cynicism and Moderating Role of Neuroticism (Doctoral dissertation), Capital University.
Vui-Yee, K., & Yen-Hwa, T. (2020). When does ostracism lead to turnover intention? The moderated mediation model of job stress and job autonomy. IIMB Management Review, 32(3), 238-248.
Wang, Z., Sharma, P. N., Cao, J. (2016). From knowledge sharing to firm performance: A predictive model comparison. Journal of Business Research, 69(10), 4650-4658.
Wesselmann Eric, D., Nairne James, S., Williams Kipling, D., (2012). An Evolutionary Social Psychological Approach to Studying the Effects of Ostracism. Journal of Social Evolutionary and Cultural Psychology, 6(3), 309-328.
Williams, K. D. (2011). Causes and Consequences of Ostracism. Ph.D thesis, Purdue University.
Wu, L., Wei, L., & Hui, C. (2011). Dispositional antecedents and consequences of workplace ostracism: An empirical examination. Frontiers of Business Research in China, 5(1), 23-44.
Xiong, C., Chang, V., Scuotto, V., Shi, Y. & Paoloni N. (2021). The social-psychological approach in understanding knowledge hiding within international R&D teams: An inductive analysis. Journal of Business Research, 128, 799-811.
مدیریت دانش سازمانی
دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 18
شماره پیاپی18، فصلنامه پاییز
مهر 1401
صفحه 201-234

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 مرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 29 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 مرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار